Τετάρτη 26 Δεκεμβρίου 2012

Ομηρικός Ύμνος εις Ήλιον



Τον Ήλιον πάλι άρχισε να υμνείς, παιδί του Δία, Μούσα
Καλλιόπη, τον ολόλαμπρο, που η βοϊδοματη Ευρυφάεσσα
γέννησε για το παιδί της Γαίας και του εστερόοντος Ουρανού.
Γιατί ο Υπερίωνας πήρε την πολυξάκουστη Ευρυφάεσσα,
την αδερφή του, κι αυτή του γέννησε πανέμορφα παιδιά,
την ροδοβραχιονάτη Ηώ, την ομορφοπλέξουδη Σελήνη
και τον ακούραστο ήλιο, τον (παρ)όμοιο με τους αθανάτους,
αυτόν που ρίχνει το φως στους θνητούς και στους θεούς
ανεβασμένος πάνω στους ίππους του. τρομερή ματιά αυτός ρίχνει
από την χρυσή περικαιφαλέα του. από αυτόν λαμπρές ακτίνες
ξεχύνουν λάμψη έντονη στους κροτάφους του τα μάγουλά του
λαμρά προβάλλουν το χαριτωμένο πρόσωπό του έτσι
που μακριά να στέλνει τη λάμψη του. στο κορμί του λάμπει
ρούχο όμορφο λεπτοϋφαντο με τους ανέμους. κάτω είναι
αρσενικοί ίπποι. εκεί στήνει το χρυσό αμάξι, τους ίππους του
και τραβάει κατά το βράδυ αππο τον ουρανό προς τον Ωκεανό.
Να έχεις χαρές, άναξ, και δίνε μας ευχάριστη ζωή.
Αρχίζοντας απο σένα θα ψάλω το γένος των θνητών,
των ημιθέων, που οι θεοί έδειξαν τα έργα τους στους θνητούς.

ἥλιον ὑμνεῖν αὖτε Διὸς τέκος ἄρχεο Μοῦσα,

Καλλιόπη, φαέθοντα, τὸν Εὐρυφάεσσα βοῶπις
γείνατο Γαίης παιδὶ καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος:
γῆμε γὰρ Εὐρυφάεσσαν ἀγακλειτὴν Ὑπερίων,
αὐτοκασιγνήτην, ἥ οἱ τέκε κάλλιμα τέκνα, 5
Ἠῶ τε ῥοδόπηχυν ἐυπλόκαμόν τε Σελήνην
Ἠέλιόν τ’ ἀκάμαντ’, ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν,
ὃς φαίνει θνητοῖσι καὶ ἀθανάτοισι θεοῖσιν
ἵπποις ἐμβεβαώς: σμερδνὸν δ’ ὅ γε δέρκεται ὄσσοις
χρυσέης ἐκ κόρυθος: λαμπραὶ δ’ ἀκτῖνες ἀπ’ αὐτοῦ 10
αἰγλῆεν στίλβουσι παρὰ κροτάφων δέ τ’ ἔθειραι
λαμπραὶ ἀπὸ κρατὸς χαρίεν κατέχουσι πρόσωπον
τηλαυγές: καλὸν δὲ περὶ χροὶ̈ λάμπεται ἔσθος
λεπτουργές, πνοιῇ ἀνέμων: ὕπο δ’ ἄρσενες ἵπποι.
ἔνθ’ ἄρ’ ὅ γε στήσας χρυσόζυγον ἅρμα καὶ ἵππους, 15
[αὐτόθι παύεται ἄκρου ἐπ' οὐρανοῦ, εἰσόκεν αὖτις] 15α
θεσπέσιος πέμπῃσι δι’ οὐρανοῦ Ὠκεανόνδε.
χαῖρε, ἄναξ, πρόφρων δὲ βίον θυμήρε’ ὄπαζε.
ἐκ σέο δ’ ἀρξάμενος κλῄσω μερόπων γένος ἀνδρῶν
ἡμιθέων, ὧν ἔργα θεαὶ θνητοῖσιν ἔδειξαν.

Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2012

ΔΕΛΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ


ΑΝΑΖΩΠΥΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΔΕΛΦΙΚΗΣ ΘΟΛΟΥ

ΔΕΛΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ


Βιντεο-δημιουργία: ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ

ΤΡΙΕΣΠΕΡΟΝ ΗΡΑΚΛΕΟΣ


Hercules Crowned by Fame - Sebastiano Concoa
ΤΡΙΕΣΠΕΡΟΝ ΗΡΑΚΛΕΟΣ : Μεγάλη τριήμερος εορτή που αρχίζει τον έσπερο της ημέρας του χειμερινού ηλιοστασίου. Την τρίτη ημέρα της εορτής λαμβάνει χώρα ἡ αναγέννησις του Διονύσου.
1η έως 3η Γαμηλιώνος, ξεκινά δηλ. από τη νύκτα της 21ης προς την 22α του Δεκεμβρίου, τη μεγαλύτερη δηλαδή νύκτα του έτους, και κορυφώνεται με την αναγέννηση του φωτοδότη Ηλίου τη νύκτα της 24ης προς 25η, όταν η ημέρα έχει ήδη μείνει «στάσιμη» επί 3 ημέρες μετά το Ηλιοστάσιο και αρχίζει πλέον να μεγαλώνει.
Χειμερινό Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο μακριά από τον Ήλιο, συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο σημείο του ουρανού (πάνω από στον Τροπικό του Αιγόκερω) που βρίσκεται ποτέ το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης. Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του, βασικά λόγω της κινήσεως της Γής και όχι ο ήλιος,  προς τα βόρεια, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Από τη νύκτα της 21ης προς την 22α του Δεκεμβρίου, τη μεγαλύτερη δηλαδή νύκτα του έτους, αρχίζει το φαινόμενο και κορυφώνεται τη νύκτα της 24ης προς 25η, όταν η ημέρα έχει ήδη μείνει «στάσιμη» (η ημέρα δεν μικραίνει άλλο αλλά ούτε μεγαλώνει η νύχτα) επί 3 ημέρες μετά το Ηλιοστάσιο και αρχίζει πλέον (η ημέρα) να μεγαλώνει.
  • Ο χειμώνας, για το βόρειο ημισφαίριο, αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) ξεκινά από το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 22 Δεκεμβρίου και τελειώνει την εαρινή ισημερία στις 21 Μαρτίου.
  • Η Άνοιξη, για το βόρειο ημισφαίριο, αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) ξεκινά με την εαρινή ισημερία κατά τις 21 Μαρτίου και τελειώνει με το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου.
  • Το Θέρος για το βόρειο ημισφαίριο, αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) ξεκινά από το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου και τελειώνει την φθινοπωρινή ισημερία στις 21 Σεπτεμβρίου.
  • Το Φθινόπωρο, για το βόρειο ημισφαίριο, αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) ξεκινά κατά την φθινοπωρινή ισημερία στις 21 Σεπτεμβρίου και τελειώνει στο χειμερινό ηλιοστάσιο στις 22 Δεκεμβρίου.
Οπότε έχουμε
  • Άνοιξη = Εαρινή ισημερία στις 21/3, ο ήλιος στους Ιχθύς = αύξηση φωτός
  • Θέρος = θερινό ηλιοστάσιο στις 21/6, ο ήλιος στους Δισύμους  = μέγιστο φως
  • Φθινόπωρο = Φθινοπωρινή ισημερία στις  21/9, ο ήλιος στην Παρθένο = μείωση φωτός
  • Χειμώνας = χειμερινό ηλιοστάσιο στις 22/12, ο ήλιος στον Τοξότη= ελάχιστο φως
Όπερ και σημαίνει ότι :
  • Αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) Άνοιξη προς Θέρος και έπειτα Φθινόπωρο => παρουσία φωτός, κορύφωση αύξησης φωτός και μετά τάση προς απουσία φωτός.
  • Αστρονομικά (πραγματικά δηλ.) Φθινόπωρο προς Χειμώνας και έπειτα Άνοιξη => απουσία φωτός, κορύφωση μείωσης φωτός και μετά τάση προς παρουσία φωτός.
Αυτο το τελευταίο συμβαίνει την 25/12  
Ήλιος 25/12/2011
Ανατολή = 5:38:58 GMT
μεσουράνημα = 10:25:00 GMT
δύση = 15:11:04 GMT
αστικό λυκόφως ανατολής = 5:09 GMT
αστικό λυκόφως ηλιοβασιλέματος = 15:41 GMT
<Ἡρακλῆς> =  Ἀλκμήνηςυἱός. τοῦτονφιλόσοφονἱστοροῦσικαὶγράφουσιδορὰνλέοντοςφοροῦντακαὶῥόπαλονφέροντακαὶτρίαμῆλακρατοῦντα· ἅπερτρίαμῆλανικήσαντατὸνπολυποίκιλοντῆςπονηρᾶςἐπιθυμίαςλογισμὸνδιὰτοῦῥοπάλουτῆςφιλοσοφίαςἀφελέσθαιἐμυθολόγησαν, ἔχονταπεριβόλαιονφρόνημα, ὡςδορὰνλέοντος. καὶοὕτωςφονεύσαςτῷῥοπάλῳτὸνδράκοντατῆςἐπιθυμίαςἀφείλετοτὰτρίαμῆλα, ὅἐστιτὰςτρεῖςἀρετάς· τὸμὴὀργίζεσθαι, τὸμὴφιλαργυρεῖνκαὶτὸμὴφιληδονεῖν. διὰγὰρτοῦῥοπάλουτῆςκαρτερικῆςψυχῆςκαὶτῆςδορᾶςτοῦθρασυτάτουκαὶσώφρονοςλογισμοῦἐνίκησετὸνυἱὸντῆςφαύληςἐπιθυμίας, φιλοσοφήσαςἄχριθανάτου. <Ἡρακλῆς> = ἀέριονκλέοςἔσχεν. οἷονμέγακαὶπεριβόητον. (Βλ. Λεξικό Σούδα).
Ο αέρας είναι σύμβολο της ψυχής για αυτό και η Ήρα καλείται αερόμορφη, μιας και είναι η πηγή των ψυχών.
Οι πολλές φορές συνεχόμενη προφορά του ονόματος της Ήρας, θα μας πει ο Πρόκλος «Σχόλια στον Κρατύλο, σ. 170», ως σύνδεση του τέλους του ονόματος με την αρχή του, μιμείται την επιστροφή των λογικών ψυχών που προέρχονται από αυτή προς αυτές.
Ήρα – Ήρα – Ήρα => ΗΡ Α – ΗΡ Α – ΗΡ …..Αήρ = αέρας, ζωογόνος αιτία.
Πέραν αυτών η Ήρα πραγματοποιεί την κίνηση και την εξέλιξη των ορατών ειδών, για αυτό άλλοτε αποστέλλει μανία (βλ. την περίπτωση της Ιούς) και άλλοτε επιτάσσει άθλους (βλ. την περίπτωση του Ηρακλή ).
Τουτέστιν για τον Ηρακλή δεν πρέπει να νομίζουμε ότι για την μεγάλη σωματική δύναμή του έτυχε τέτοιας αναγνωρίσεως εκείνα τα χρόνια, αλλά ότι, όντας ανήρ έμφρων και μύστης σοφίας ουράνιας, φώτισε τη φιλοσοφία που ήταν βυθισμένη σαν σε πυκνή άχλη. Αυτός, όντας ο αρχηγός πάσης σοφίας, με αλληγορική παρουσίαση, έδωσε τη δυνατότητα στις επόμενος γενιές να αντλήσουν λεπτομερώς τα φιλοσοφήματα που πρώτος έκανε.
Άλλωστε μην ξεχνούμε ότι κατά τον Δαμάσκιο, στο «Σχόλια στον πλατωνικό Φαίδωνα, 130. 1 – 5»  : «Κορικῶς μὲν εἰς γένεσιν κάτεισιν ἡ ψυχή, Διονυσιακῶς δὲ μερίζεται ὑπὸ τῆς γενέσεως, Προμηθείως δὲ καὶ Τιτανικῶς ἐγκαταδεῖται τῷ σώματιλύει μὲν οὖν ἑαυτὴν Ἡρακλείως ἰσχύσασα, συναιρεῖ δὲ διὰ Ἀπόλλωνος καὶ τῆς Σωτείρας Ἀθηνᾶς καθαρτικῶς τῷ ὄντι φιλοσοφοῦσα, ἀνάγει δὲ εἰς τὰ οἰκεῖα αἴτια ἑαυτὴν μετὰ τῆς Δήμητρος».
Δηλαδή : η ψυχή κατέρχεται «εν τη γενέσει» κατά τον τρόπο της Κόρης, μερίζεται (διασπάται) «εν τη γενέσει» κατά τον τρόπο του Διονύσου, δένεται με το σώμα κατά τον τρόπο του Προμηθέα και των Τιτάνων, απελευθερώνεται αποκτώντας την δύναμη του Ηρακλή και συμμαζεύεται με τον Απόλλωνα και με την Σώτειρα Αθηνά καθάρεται με την όντως Φιλοσοφία, ανάγεται δε στα αίτια της με την Δήμητρα.
Εξ ου και «νοήμων (ἔννους)»σύμφωνα με τον Πρόκλο,στο «Εις τον Τίμαιο Πλάτωνος», τόμος Ε’ (συνέχεια), 346.  13 – 17»,είναι μόνον “ὁ τὸν θατέρου κύκλον ὀρθώσας, τὸν δὲ ταὐτοῦ λύσας”, και αυτός σε κάθε περίπτωση θα είναι εκείνος που απελευθέρωσε τον Προμηθέα τον οποίο έχει μέσα του δεμένο λόγω του Επιμηθέα. Γιατί έχει δεθεί λόγω της συμπαράταξης του με το άλογο μέρος, το οποίο ακριβώς λέγεται ότι διευθετεί εκείνος ο Επιμηθέας.
Τον Προμηθέα βέβαια, ως γνωστόν, τον Απελευθερώνει ο Ηρακλής!
Κατανοούμε, βέβαια, ότι μέσα στο πλαίσιο που περιγράψαμε θα πρέπει να δούμε και τους άθλους του Ηρακλή, ενδεικτικά :
  1. σκότωσε το λιοντάρι της Νεμέας : σχετικά ο Πρόκλο, στο «υπόμνημα στις Εννέαδες του Πλωτίνου, 31.1», μας λέγει ότι ο θυμός, το θυμικό μέρος της ψυχής, είναι λεοντώδης.
  2. σκότωσε τη Λερναία Ύδρα : Σχετικά ο Πρόκλο, στο «υπόμνημα στις Εννέαδες του Πλωτίνου, 31.1», μας λέγει ότι η επιθυμία, το επιθυμητικό μέρος της ψυχής, είναι πολυκέφαλο θηρίο. (Δες και την μελέτη  Το πολυκέφαλο θηρίο).
  3. έπιασε το γοργό ελάφι της Κερύνειας,
  4. σκότωσε τον Ερυμάνθιο Κάπρο,
  5. καθάρισε τους στάβλους του Αυγεία,
  6. σκότωσε τις Στυμφαλίδες Όρνιθες : Σχετικά ο Πρόκλος, στο «Εις τον Πλάτωνος Παρμενίδη, τόμος Ε’, 1024.39 – 1025.37»,  λέει ότι οι Στυμφαλίδες όρνιθες είναι οι φαντασίες που πετούν μέσα μας, στον βαθμό που νοούν πράγματα «κακὰ μορφωτικὰ καὶἐσχηματισμένα» και δεν μπορούν να συλλάβουν καθόλου το «ἀσχημάτιστον καὶἀμερὲς εἶδος», αλλά παρεμποδίζουν την καθαρή και άυλη νόηση της ψυχής με το να παρεμβάλλονται και να της δημιουργούν θόρυβο (ενοχλήσεις) κατά τις αναζητήσεις της.
  7. έπιασε τον άγριο ταύρο της Κρήτης,
  8. έκλεψε τα άγρια άλογα του Διομήδη,
  9. πήρε τη ζώνη της Ιππολύτης,
  10. έφερε τα βόδια του Γηρυόνη στον Ευρυσθέα,
  11. άρπαξε τα μήλα των Εσπερίδων,
  12. έφερε τον Κέρβερο από τον Άδη.
Ηρακλής και Αθηνά
Εν ολίγοις, και συμφώνως και με τον Πρόκλος στο «Εις τον Πλάτωνος Παρμενίδη, τόμος Ε’, 1024.39 – 1025.37»,  η κάθοδος μας έχει γίνει μέσα από πολλά ενδιάμεσα στάδια, καθώς η ψυχή προχωρά από τις απλούστερες ενέργειες στις πιο σύνθετες, έτσι και η άνοδος θα γίνει μέσα από πολλά ενδιάμεσα στάδια, καθώς η ψυχή αναλύει τον διάκοσμο της ζωής που συνέθεσε. Κατά αυτή την έννοια πρέπει πρώτα να καταδικάσουμε τις αισθήσεις «ὡς οὐδὲν ἀκριβὲς οὐδὲὑγιὲς γιγνώσκειν δυναμένων», αλλά έχουν μεγάλη σύγχυση, υλικότητα και παθητικότητα, επειδή χρησιμοποιούν κάποια τέτοια όργανα. Έπειτα πρέπει να αφαιρέσουμε τις φαντασίες, τις Στυμφαλίδες όρνιθες που πετούν μέσα μας, στον βαθμό που νοούν πράγματα «κακ μορφωτικὰ καὶἐσχηματισμένα» και δεν μπορούν να συλλάβουν καθόλου το «ἀσχημάτιστον καἀμερὲς εδος», αλλά παρεμποδίζουν την καθαρή και άυλη νόηση της ψυχής με το να παρεμβάλλονται και να της δημιουργούν θόρυβο (ενοχλήσεις) κατά τις αναζητήσεις της. Τρίτον μετά από τα παραπάνω, να αποκόψουμε τις πολύμορφες γνώμες και την περιπλάνηση των ψυχών γύρω από αυτές. Γιατί δεν προσεγγίζουν την αιτία και δεν προκαλούν μέσα μας την επιστήμη και τη μετουσία στον χωριστό (υπερβατικό) νου. Τέταρτον, τέλος, αφού αναχθούμε στο πέλαγος των επιστήμων, εκεί μέσω της διαλεκτικής να θεωρήσουμε  τις διαιρέσεις και τις συνθέσεις τους και γενικά την ποικιλία των εν ημίν Ειδών. Τότε η διάνοιά μας αφού μέσω της θεωρήσεως εξυφάνει τον εαυτής διάκοσμο, θα δει ότι πρέπει να απομακρυνθεί από αυτή την σύνθεση και να προσεγγίσει πλέον νοητικά τα όντως Όντα. Γιατί ο νους είναι ανώτερος από την επιστήμη, και η κατά νου ζωή της προτιμότερη της κατ’ επιστήμη ζωής.
Τέτοιες είναι, λοιπόν, οι περιπλανήσεις και οι περιδινήσεις της ψυχής. Γιατί άλλη είναι αυτή στο επίπεδο της φαντασίας, άλλη πριν από αυτήν στο επίπεδο της γνώμης, άλλη στο επίπεδο της ίδιας της μεταβατικής νόησης. Μόνο η ζωή που στηρίζεται στον νου είναι απλανής και αυτό είναι το μυστικό λιμάνι της ψυχής, στο οποίο η ποίηση οδηγεί τον Οδυσσέα μετά την μεγάλη περιπλάνηση της ζωής και εμείς περισσότερο θα οδηγήσουμε τους εαυτούς μας, αν βεβαίως θέλουμε να σωθούμε.
Ελπίζουμε, λοιπόν και ευχόμαστε, ο γιός του Δία, ο ημίθεος Ηρακλής, να οδηγεί άπαντα τα όνταπάντα και μόνον προς :
1) Την αυτογνωσία (=Γνώθι Σ’ αυτόν). Άλλωστε ο πρώτιστος σκοπός μας είναι η επαναγωγή μας «εἰς τὴν ἑαυτῶν γνῶσιν» και η κατάδειξη της υποστασιοποιημένης «ἐν εἴδεσι καὶ λόγοις» ουσίας μας – τουτέστιν για τον λόγο ότι η ουσία και το νόημα του κάθε όντος βρίσκονται ερμητικά κλεισμένα μέσα του καλούμαστε να διαπεράσουμε, να διανοίξουμε και να φθάσουμε στην Ουσία, η οποία προελαύνει σε κάθε ον, το δημιουργεί, το τοπολογεί και το εμφανίζει σαν ον φυσικό και ζωντανό εν κινήσει… η διάγνωση της Ουσίας του Εαυτού είναι η πρώτος και ο σπουδαιότερος σκοπός μας, καθώς άπαξ και τοποθετηθεί ορθώς, θα μπορέσουμε σε κάθε περίπτωση να κατανοήσουμε ακριβέστατα το αγαθό που μας ταιριάζει όπως και το κακό που το αντιμάχεται…
2) Την οντολογική αυτάρκεια (=Μηδέν Άγαν) ….
3) Την Φιλοσοφία, την μόνη ασφαλή και πραγματική οδό τόσο σε πορεία επιστροφής στην Άνω Πολιτεία όσο και προς την θέαση της θεότητας αν όχι στην μέθεξή με τα αυτής. Άλλωστε, συμφώνως και με τον νεοπλατωνικό Ιεροκλή (υπόμνημα στα χρυσά Έπη του Πυθαγώρα, 1.1 – 2.1): «η φιλοσοφία ἐστὶ ζωῆς ἀνθρωπίνης κάθαρσις καὶ τελειότης, κάθαρσις μὲν ἀπὸ τῆς ὑλικῆς ἀλογίας καὶ τοῦ θνητοειδοῦς σώματος, τελειότης δέ, τῆς οἰκείας εὐζωΐας ἀνάληψις, πρὸς τὴν θείαν ὁμοίωσιν ἐπανάγουσα», αλλά και σύμφωνα με τον Πρόκλο, στο «Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδη, βιβλίο Α’, 84. 1 – 4 και βιβλίο Β’, 162. 2 – 5», και με τον Ιάμβλιχο, «Περί Μυστηρίων», όσοι δεν έχουν αποκαθάρει τελείως τον νου της ψυχής τους (= τον Ηνίοχο), τους είναι πολύ δύσκολο να θεαθούν τις υπάρξεις των δαιμόνων και όλων των ανώτερων μας όντων.
4) Την γνώση, καθώς, συμφώνως με τον νεοπλατωνικό Πρόκλο στο “Εις τον Τίμαιο του Πλάτωνος, βιβλίο Ε’ (συνέχεια), 352.7″, η μεγαλύτερη νόσος της ψυχής είναι η αμάθεια, η οποία ξεριζώνει και τυφλώνει το όμμα της ψυχής.
5) Τη Φρόνηση και την Δικαιοσύνη, καθώς Φρόνιμοι και Δίκαιοι, κατά Σωκράτη ["Αλκιβιάδης Β", σ. 140.e, 147.d, 150.b] : “δεν είναι άλλοι παρά όσοι γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και τι να λένε έναντι των θεών και έναντι των ανθρώπων”.
6) (κάποτε) στην τελειοποίηση αν όχι στην επιστροφή στο νοητό Κόσμο… μιας και πρέπει η ψυχή να αποκτήσει πρώτα γνώση του εαυτού της, έπειτα να εξετάσει τις δυνάμεις που τις έλαχαν, έπειτα την ουσία της, έπειτα ξεκινώντας από τα ατελέστερα να προχωρεί μέχρι τα πρώτα αίτια.
———————————————-
HERAKLES & THE CUP-BOAT OF HELIOS
Πέραν αυτών όμως ο Πορφύριος στο «Περί Αγαλμάτων, 8.23 – 8.28» μας λέγει: «Καθώς ο ήλιος απαλλάσσει από καθετί κακό όλα τα επίγεια, τον προσαγόρευσαν Ηρακλέα, εκ του «κλάσθαι προς τον αέρα» πηγαίνοντας από την ανατολή προς την δύση. Απέδωσαν δε σε αυτόν μυθολογικώς την επιτέλεση δώδεκα άθλων, επισημαίνοντας την διαίρεση του ουρανού σε αντίστοιχα ζώδια. Τον περιέβαλαν με ρόπαλο, το οποίο δηλώνει την ανωμαλία των συνθηκών, και με λεοντή, η οποία δηλώνει το ζώδιο όπου εμφανίζεται η ισχύς. – Καθὸ δὲ ἀπαλεξίκακός ἐστι τῶν ἐπιγείων ὁ ἥλιος, Ἡρακλέα αὐτὸν προσεῖπον ἐκ τοῦ κλᾶσθαι πρὸς τὸν ἀέρα, ἀπ᾽ ἀνατολῆς εἰς δύσιν ἰόντα. Δώδεκα δ᾽ ἄθλους ἐκμοχθεῖν ἐμυθολόγησαν, τῆς κατὰ τὸν οὐρανὸν διαιρέσεως τῶν ζῳδίων τὸ σύμβολον ἐπιφημίσαντες. Ῥόπαλον δὲ αὐτῷ καὶ λεοντῆν περιέθεσαν, τὸ μὲν τῆς ἀνωμαλίας μήνυμα, τὸ δὲ τῆς κατὰ τὸ ζῴδιον ἐμφανιστικὸν ἰσχύος».
Μια άλλη έμμεση σχέση του Ηρακλή με τον Ήλιο, είναι η μυθολογική αναφορά στον τρόπο σύλληψης του. Συγκεκριμένα ο Ορφέας στα «Αργοναυτικά, σ. 118 – 121» του αναφέρει ότι για να συζευχθεί ο Δίας με την Αλκμήνη ώστε να γεννηθεί ο Ηρακλής, ο Ζεύς έκανε την νύχτα να διαρκέσει τριπλάσιο χρόνο από ότι συνήθως, κάτι που παραπέμπει το δίχως άλλο στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο κατά το οποίο υπάρχει η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου και μάλιστα ο ήλιος φαινομενικά παραμένει ακίνητος για 3 συνεχόμενες ημέρες.
«Και πρώτον δε είδα το θεϊκό Ηρακλή, τον οποίο γέννησε η Αλκμήνη, αφού ήρθε σε επαφή με τον Κρονίδη Ζήνα, κατά την ώρα που ο καυστικός ήλιος Σείριος εγκατέλειπε το τριπλό φως και από παντού επήρχετο βραδέως το σκοτάδι της μακράς νύκτας –Πρῶτα δὲ εἶδα βίην Ἡρακλῆος θείοιο ὃν τέκεν Ἀλκμήνη Ζηνὶ Κρονίωνι μιγεῖσα ἦμος ὅτε τρισσὴν μὲν ἐλείπετο Σείριος αἴγλην Ἠέλιος, δολιχὴ δ᾽ ἐπεμαίετο πάντοθεν ὄρφνη·»
Ο δε Διόδωρος ο Σικελιώτης, στην «ιστορική βιβλιοθήκη, 4.9.2.6 – 4.9.3.1» αναφέρει ότι «τὸν γὰρ Δία μισγόμενον Ἀλκμήνῃ τριπλασίαν τὴν νύκτα ποιῆσαι, καὶ τῷ πλήθει τοῦ πρὸς τὴν παιδοποιίαν ἀναλωθέντος χρόνου προσημῆναι τὴν ὑπερβολὴν τῆς τοῦ γεννηθησομένου ῥώμης».
Ως εκ τούτου ερχόμαστε στα λεγόμενα του Πρόκλου που στο «Εις τας Πολιτείας Πλάτωνος υπόμνημα, βιβλίο Β’ (συνέχεια, 2.96-184), 125.1 – 136.13», θέλοντας να εξηγήσει ποιος είναι ο δαιμόνιος τόπος στον οποίο φτάνουν οι ψυχές, στον οποίο αναφέρεται ο Σωκράτης στο 10-ο βιβλίο της πλατωνικής «Πολιτείας», μας λέει ότι είναι ο ίδιος για τον οποίο μιλάει και ο μύθος στον «Γοργία, 523.b», κι αυτός ο μύθος λέει σε ένα σημείο ότι στον λειμώνα δικάζουν ο Μίνως, ο Ραδάμανθυς και τρίτος ο Αιακός στο τρίστρατο (ἐν τῇ τριόδῳ). Δηλαδή ότι αμφότεροι  οι μύθοι μιλάνε για τον ίδιο τόπο, πως οι δικαστές συμπίπτουν μεταξύ τους, οι ψυχές των ηρώων με τους δαίμονες. Διότι ο δαιμόνιος τόπος, που πήρε το όνομά του από τους δαίμονες, φαίνεται να παραπέμπει τους δικαζόμενους σε δαίμονες. Είναι ωστόσο φανερό ότι δεν μας πληροφορούν για τα πάντα όλοι οι μύθοι που συνέθεσε ο Πλάτωνας για τον Άδη. Άλλος δηλ. αποδίδει στους δικαστές τα ονόματα αυτά, όπως ο μύθος που περιέχεται στον «Γοργία», άλλος ονομάζει τον τόπο διαφορετικά, όπως ο παρών μύθος (οι αναφορές του Γοργία περιορίζονται στο ότι δικάζουν στον λειμώνα καθισμένοι όλοι στο τρίστρατο [ἐν τῇ τριόδῳ]. εδώ όμως λέγεται σαφώς ποιος είναι αυτός ο τόπος, ότι βρίσκεται «μεταξὺ γῆς καὶ οὐρανοῦ»), άλλος διηγείται λεπτομερώς για τα ρεύματα της δίκης και τους υπό την γη ποταμούς, όπως ο μύθος του «Φαίδωνα, 111.d». Αν τα συνδυάσουμε όλα αυτά μαζί στον νου μας, θα έχουμε τους δικαστές, τον τόπο των δικαστών και «τὰς λήξεις τὰς ὑπ᾽ αὐτῶν ἀφοριζομένας» (τις αποφάσεις που αυτοί αποφασίζουν). Στην συνέχεια όμως θα ερευνήσουμε εμείς για το καθένα. Ας δούμε λοιπόν εμείς τι πρέπει να πούμε σχετικά με τον τόπο, που στον υπό εξέταση διάλογο εξύμνησε λέγοντάς τον δαιμόνιο. Διότι ο Νουμήνιος λέει ότι αυτός είναι το κέντρο «τοῦ τε κόσμου παντὸς καὶ τῆς γῆς» (του Κόσμου ολόκληρου και της γης), αφού βρίσκεται «μεταξὺ μὲν ὂν τοῦ οὐρανοῦ, μεταξὺ δὲ καὶ τῆς γῆς» (μεταξύ ουρανού και γη). Εκεί έχουν την έδρα τους οι δικαστές και παραπέμπουν τις ψυχές, «τὰς μὲν εἰς οὐρανὸν, τὰς δὲ εἰς τὸν ὑπὸ γῆς τόπον καὶ τοὺς ἐκεῖ ποταμούς». ουρανό ονομάζει την σφαίρα των απλανών κι εκεί λέει ότι υπάρχουν δύο χάσματα, ο Αιγόκερως και ο Καρκίνος, «τοτον μὲν καθόδου χάσμα τῆς εἰς γένεσιν, ἀνόδου δὲἐκεῖνον» (ο ένας χάσμα καθόδου στην γένεση και ο άλλος ανοδικό), ενώ «ποταμοὺς ὑπὸ γῆς τὰς πλανωμένας (ἀνάγει γὰρ εἰς ταύτας τοὺς ποταμοὺς καὶ αὐτὸν τὸν Τάρταρον)» (υπόγειους ποταμούς ονομάζει τους πλανήτες [αναγάγει όντως σε αυτούς τους ποταμούς και αυτόν τον Τάρταρο]). Προσθέτει και άλλες πολλές τερατολογίες, μεταπηδήσεις «ψυχῶν ἀπὸ τῶν τροπικῶν ἐπὶ τὰἰσημερινὰ καὶἀπὸ τούτων εἰς τὰ τροπικὰ», και μεταβάσεις τις οποίες κάνει ο ίδιος, συνενώνοντας «τὰ Πλατωνικὰῥήματα» με της γενεθλιαλογίας και αυτής με πρακτικές της τελεστικής. Για την ύπαρξη των δύο χασμάτων επικαλείται την μαρτυρία του Ομήρου (Οδύσσεια Ν’, σ. 110 : «δύω δέ τέ οἱ θύραι εἰσίναἱ μὲν πρς βορέαο καταιβαταἀνθρώποισινα δ᾽ αὖ πρὸς νότου εἰσὶ θεώτεραι· οὐδέ τι κείνῃἄνδρες ἐσέρχονται, ἀλλ᾽ἀθανάτων ὁδός ἐστιν») που όχι μόνο αναφέρεται στις «βορινές καθοδικές για τους ανθρώπους» οδούς, που ολοκληρώνει ο Καρκίνος πλησιάζοντας τον Αιγόκερω [ἐπείπερ  καρκίνος ες †αἰγόκερον προσελθὼν ἀποτελεῖ]. Οι νότιες οδοί έχουν χαρακτηριστεί περισσότερο θεϊκοί και από αυτές είναι αδύνατον να περάσουν οι άνθρωποι, αφού πρόκειται για οδούς αθανάτων μόνο. Διότι «ὁ αἰγοκέρως ἀνάγων τὰς ψυχς λύει μὲν αὐτῶν τὴν ἐν ἀνδράσι ζωήν» [την ζωή που ζουν μέσα άνδρες/ανθρώπους] και «μόνην δὲ τὴν ἀθάνατον εἰσδέχεται καὶ θείαν». Και όχι μόνον, όπως είπαμε, αυτά, αλλά η ποίηση του Ομήρου επιπλέον εξυμνεί «καὶ λίου πύλας κα δμον νείρων», ονομάζοντας πύλες ηλίου τα τροπικά ζώδια, τον Αιγόκερω και τον Καρκίνο, και λαό τον ονείρων, όπως λέει εκείνος, τον γαλαξία. Και ο Πυθαγόρας άλλωστε ονομάζει δια απορρήτων «τν γαλαξίαν κα τόπον ψυχν», επειδή εκεί συνωθούνται οι ψυχές. Για τούτο και λαοί προσφέρουν στους θεούς που καθαίρουν τις ψυχές σπονδές με γάλα, ενώ και οι ψυχές που πέφτουν στην γένεση έχουν για πρώτη τροφή τους το γάλα. Ο Πλάτων, λοιπόν με τα χάσματα, όπως ειπώθηκε, δηλώνει τις δύο πύλες, ενώ με το φώς, που είναι σύνδεσμος του ουρανού, δηλώνει τον γαλαξία. Και σε αυτόν ανεβαίνουν οι ψυχές μέσα σε δώδεκα ημέρες από τον τόπο των δικαστών – και ο τόπος αυτός είναι το κέντρο. Η δωδεκάδα λοιπόν αρχίζει από εκεί και καταλήγει στον ουρανό. Εκεί είναι το κέντρο, η γη, το ύδωρ, ο αήρ, οι επτά πλανήτες, ο ίδιος ο απλανής κύκλος. Είναι λοιπόν «τ τροπικ ζδια, τ χάσματα τ διπλ», οι δύο πύλες που διαφέρουν μόνο κατ’ όνομα, και πάλι ο γαλαξίας το φως που φτάνει στην ίριδα, που ταυτίζεται με τον δήμο/λαό των ονείρων. Ο ποιητής βέβαια και σε άλλο σημείο «νείροις πεικάζειν» (παρομοιάζει) «τς νευ σωμάτων ψυχς».
Βλέπουμε λοιπόν ότι οι πύλες του Ηλίου που αναφέρει ο Όμηρος στην Ω’ Ραψωδία της Οδύσσειας, είναι τα τροπικά ζώδια, τα οποία ως πύλες οδηγούν στον Γαλαξία. Ο Γαλαξία όμως, που ο Όμηρος ονόμαζε Δήμο Ονείρων, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα είναι ο μυστηριακός ουράνιος Άδης. Δηλ. οι πύλες του Ηλίου, τα τροπικά ζώδια, ταυτίζονται με τις Πύλες του Ηρακλή. Κατά την έννοια ότι είναι οι πύλες των Ψυχών κατά την κάθοδο και άνοδό τους από και προς τον Γαλαξία από όπου και ξεκίνησαν. Έχοντας λοιπόν κατά νου όλα αυτά στο αυτό σημείο θα αναφέρουμε ότι : O Καρκίνος είναι ο αστερισμός ο οποίος οριοθετεί στις 23° 26′ 22″ βόρεια του Ισημερινού τον βόρειο τροπικό στον οποίο δίνει και το όνομά του: τροπικός του Καρκίνου – ένας από τους πέντε μείζονες κύκλους γεωγραφικού πλάτους. Είναι το βορειότερο πλάτος στο οποίο ο Ήλιος μπορεί να μεσουρανεί το μεσημέρι. Αυτό συμβαίνει κατά το θερινό ηλιοστάσιο, όταν το βόρειο ημισφαίριο κλίνει προς τον ήλιο στο μέγιστο βαθμό. O τροπικός του Καρκίνου αντικατοπτρίζει τη γωνία κλίσης του άξονα της γης, η οποία ποικίλει σε μια περίοδο 41.000 χρόνων από το μέγιστο των 23° 30′ στο ελάχιστο των 22° 06′ μοιρών. Δηλαδή η αργή μετατόπιση του Τροπικού του Καρκίνου νότια, αντανακλά τη μετατόπιση της κλίσης του άξονα της γης (λοξότητα) – το όνομα του τροπικού προέκυψε γιατί όταν δόθηκε η ονομασία, ο ήλιος βρισκόταν στον αστερισμό του Καρκίνου κατά το θερινό ηλιοστάσιο, κατά την αστρονομική περίοδο του Κριού(2.200π.Χ. – 50π.Χ.), εντούτοις, λόγω της μετάπτωσης του άξονα της Γης, ο Ήλιος στην σύγχρονη εποχή βρίσκεται μετατοπισμένος – ως προς το πλάτος – στον αστερισμό των Διδύμων κατά το θερινό ηλιοστάσιο/ηλιοτρόπιο ενώ η κλίση του άξονα της Γης είναι 23,27 μοίρες από τον Ισημερινό. Το ίδιο ισχύει και για τον τροπικό του Αιγόκερω, λόγω της μετάπτωσης του άξονα της Γης, ο Ήλιος στην σύγχρονη εποχή βρίσκεται μετατοπισμένος – ως προς το πλάτος – στον αστερισμό του Τοξότη κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο/ηλιοτρόπιοΕνώ οι Ισημερίες  από τον  Κριό, η εαρινή, και τον Ζυγό, η φθινοπωρινή, στους Ιχθύς, η εαρινή, και στην Παρθένο, η φθινοπωρινή.

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012

Αποθέωση του Ηρακλή



Αμφορέας τύπου Α, 520-510 π.Χ. ύψος 53,5 Munich, Antikensammlungen
Σε μια εντελώς πρωτότυπη σύνθεση o Ηρακλής με έκδηλη την ευδαιμονία του παρουσιάζεται αναγερμένος στην κλίνη. Μπροστά του ένα τραπέζι γεμάτο με διάφορα αντικείμενα. Αριστερά η Αθηνά του προσφέρει ένα λουλούδι. Κάτω από την κλίνη είναι φυτρωμένη μια κληματαριά που διακοσμεί με τα φύλλα της όλη την επιφάνεια.
Χρησιμοποιήθηκε κόκκινο χρώμα για την απόδοση της γενειάδας του Ηρακλή, των φύλλων της κληματαριάς καθώς και στα αντικείμενα στο τραπέζι. Με μαύρο τονίζεται ο κάνθαρος που κρατά ο Ηρακλής και η κύλικα στο τραπέζι. Έντονα διακοσμημένη είναι η κλίνη και ο χιτώνας της Αθηνάς.
Το ίδιο θέμα σε μελανόμορφη εικονίζεται στην άλλη πλευρά του αγγείου, με τη διαφορά ότι πίσω από την Αθηνά εμφανίζεται ο Ερμής και πίσω από τον Ηρακλή ένας οινοχόος βρίσκεται μπροστά σ’ ένα δίνο που στηρίζεται στο υποστατό του.

φιλοσοφούμεν γνησίως τε και ικανώς!

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Ορφικός Ύμνος Ηρακλέους (θυμίαμα λίβανον)


Ηρακλή Ορμητικέ, μεγαλοδύναμε, δυνατέ Τιτάνα.
πού έχεις ισχυρά χέρια. ακατάβλητε. πού είσαι γεμάτος από τολμηρούς άθλους, ποικιλόμορφε, πατέρα του χρόνου, είσαι αιώνιος καί παρέχεις ευθυμίαν, απόρρητος (ανέκφραστος), θηριώδης, πού σε ικετεύουν πολλοί, παντοδύναμος· έχεις πανίσχυρη καρδιά, μεγάλην δύναμιν είσαι τοξότης καί μάντις τρώγεις τα πάντα, των πάντων γεννήτωρ (πατήρ), υπέρτατος εξ όλων βοηθός εις όλους συ καταπραύνεις τους ανθρώπους άποδιώκων τα άγρια φύλα (θηρία) επειδή ποθούσες την ειρήνη, πού τρέφει τους νέους, και τιμάσαι με λαμπρότητα Είσαι αυτογέννητος. ακούραστος, υπέροχο της γης βλαστάρι.
Εις τους πρωτογόνους (τους πρωτογεννημένους τους παλαιούς) άστραψες με λάμψεις, ώ θεέ με το μεγάλο όνομα συ γύρω από το κεφάλι σου φέρεις την αυγήν και την μαύρη νύχτα και έκαμες δώδεκα άθλους από την ανατολή έως την δύσιν έχεις μεγάλην πείραν μεταξύ των αθανάτων, είσαι απέραντος και αδιάσειστος έλα μακάριε, και φέρε μας όλα τα μαγικά (μαγευτικά·) φάρμακα των ασθενειών και βγάλε έξω τις καταστρεπτικές ασθένειες, κρατών καί κινών κλάδον στο χέρι σου και με τα ριπτόμενα ιοβόλα βέλη σου απόδιωξε τις βαρείες μοίρες.

῞Ηρακλες ὀμβριμόθυμε, μεγασθενές, ἄλκιμε Τιτάν, καρτερόχειρ, ἀδάμαστε, βρύων ἄθλοισι κραταιοῖς, αἰολόμορφε, χρόνου πάτερ,  ἀίδιέ τε ἐύφρων, ἄρρητ᾽, ἀγριόθυμε, πολύλλιτε, παντοδυνάστα, παγκρατὲς ἦτορ ἔχων, κάρτος μέγα, τοξότα, μάντι, παμφάγε, παγγενέτωρ, πανυπέρτατε, πᾶσιν ἀρωγέ, ὃς θνητοῖς κατέπαυσας ἀνήμερα φῦλα διώξας, εἰρήνην ποθέων κουροτρόφον, ἀγλαότιμον, αὐτοφυής, ἀκάμας, γαίης βλάστημα φέριστον, πρωτογόνοις στράψας βολίσιν, μεγαλώνυμε Παιών, ὃς περὶ κρατὶ φορεῖς ἠῶ καὶ νύκτα μέλαιναν, δώδεκ᾽ ἀπ᾽ ἀντολιῶν ἄχρι δυσμῶν ἆθλα διέρπων,   ἀθάνατος, πολύπειρος, ἀπείριτος, ἀστυφέλικτος· ἐλθέ, μάκαρ, νούσων θελκτήρια πάντα κομίζων, ἐξέλασον δὲ κακὰς ἄτας κλάδον ἐν χερὶ πάλλων, πτηνοῖς τ᾽ ἰοβόλοις κῆρας χαλεπὰς ἐπίπεμπε.
Ηeracles Rides to Olympus - Versailles ceiling painting

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΟΤΗΣ - ΑΙΣΧΥΛΟΥ (Θεατρική Παράσταση)



Το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ» παρουσιάζει την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του ΑΙΣΧΥΛΟΥ που δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1992 από το Αμφι-Θέατρο, σε σκηνοθεσία ΣΠΥΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ. Σ' έναν απόκρημνο βράχο του Καυκάσου, ο Ήφαιστος καρφώνει τον Τιτάνα Προμηθέα ύστερα από εντολή του Δία. Οι Ωκεανίδες σπεύδουν να του συμπαρασταθούν. Καταφτάνει ο Ωκεανός σε ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Προμηθέας εξηγεί στις Ωκεανίδες τους λόγους που προκάλεσαν τα δεινά του. Στον Καύκασο έρχεται η Ιώ και ο Προμηθέας της αποκαλύπτει τα μελλούμενα. Φτάνει ο Ερμής για να αποσπάσει από τον Προμηθέα το μεγάλο μυστικό. Ο Προμηθέας μένει ακλόνητος στις θέσεις του και ρίχνεται στα Τάρταρα μαζί με τον Χορό, που παραμένει πιστός κοντά του.

ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ
ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ
Χρονολογία Παραγωγής / Πρώτης Εκπομπής
Τετάρτη, 1 Ιανουαρίου 1992
Κατηγορία
ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ» παρουσιάζει την παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» του ΑΙΣΧΥΛΟΥ που δόθηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου το 1992 από το Αμφι-Θέατρο, σε σκηνοθεσία ΣΠΥΡΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ. Σ' έναν απόκρημνο βράχο του Καυκάσου, ο Ήφαιστος καρφώνει τον Τιτάνα Προμηθέα ύστερα από εντολή του Δία. Οι Ωκεανίδες σπεύδουν να του συμπαρασταθούν. Καταφτάνει ο Ωκεανός σε ρόλο διαμεσολαβητή. Ο Προμηθέας εξηγεί στις Ωκεανίδες τους λόγους που προκάλεσαν τα δεινά του. Στον Καύκασο έρχεται η Ιώ και ο Προμηθέας της αποκαλύπτει τα μελλούμενα. Φτάνει ο Ερμής για να αποσπάσει από τον Προμηθέα το μεγάλο μυστικό. Ο Προμηθέας μένει ακλόνητος στις θέσεις του και ρίχνεται στα Τάρταρα μαζί με τον Χορό, που παραμένει πιστός κοντά του.

Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2012

Ι Ε Ρ Ε Ι Α

Henry Siddons Mowbray - The mariage of Persepone



Ιέρεια

Πρώτα γυναίκα
και μετά ιέρεια
γεννάς τους μύθους
πάνω στα Πιέρια
Πάνω σ΄ αρχαίο τάφο
φρέσκο χώμα
ποια μυστικά
σε τυραννούν ακόμα;
Ποια πυρκαγιά
σου βάφει τα μαλλιά σου
της Δήμητρας η πέτρα
η μοναξιά σου
Σχισμένο φόρεμα
της Περσεφόνης
βλέμμα βαρύ
απάνω σου σηκώνεις
Ανάμεσα στο φως 
και το σκοτάδι
κλέβεις ή δίδεις

μυστικά στον Άδη

Στίχοι-Μουσική: Λουδοβίκος των Ανωγείων

Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2012

Προμηθεύς Δεσμώτης με τα μάτια των μεγάλων Ζωγράφων

Hephaestus Enchains Prometheus - Dirck van Baburen, (1623) Amsterdam

Φιλοσοφική/θεολογική εξήγηση των περί τον Προμηθέα αισχυλικών τραγωδιών και του μύθου του Έλληνα!



Το ήπαρ είναι το βιολογικό όργανο δια του οποίου ο άνθρωπος, κατά την ενύπνιο κατάσταση, μπορεί και διεισδύει στο «εν συνεχεία όλον», κατά την έκφραση του Πλωτίνου, ή στο χωροχρονικό συνεχές, κατά την σύγχρονη ορολογία. Μάλιστα ο Πλάτων, στον «Τίμαιο, 71.e +», λέγει πως η μαντική, που δόθηκε στο επιθυμητικό μέρος της ψυχής, μπορεί και λειτουργεί χάρη στο ήπαρ : το ήπαρ είναι το όργανο που πάνω του ως κάτοπτρο καθρεφτίζονται τα διανοήματα της ψυχής.
Ο Πλωτίνος στις «Εννεάδες» [«Εννεάδα 3η, 7.12.  44 – 55»] μας λέγει ότι ο χρόνος είναι η μεταβατική κίνηση της ζωής της ψυχής του Κόσμου. Όπως δηλ. ο Αιώνας «ἐστι ζωὴ ἐν στάσει», στον εαυτό και την ταυτότητά της, έτσι και ο χρόνος είναι εικόνα του εν κίνηση.

Ο Προμηθεύς στην Τέχνη της Γλυπτικής


Prometheus depicted in a sculpture by Nicolas-Sébastien Adam, 1762 (Louvre)

ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ ΔΕΣΜΟΤΗΣ του ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012

AGORA * ΥΠΑΤΙΑ (ταινία)

Hypatia (Charles William Mitchell)

Την ταινία μπορείτε να την δείτε ΕΔΩ 

ΥΠΑΤΙΑ - Η μεγάλη επιστήμονας και φιλόσοφος - TIMH KAI MNHMH


Ως ελάχιστο δείγμα Τιμής στην Φιλόσοφο Υπατία, η οποία με τον βίο της αλλά, ειδικά, με τον αποτρόπαιο θάνατο της καθιερώνεται ΔΙΚΑΙΩΣ στην συνείδηση των Ελλήνων ως πρότυπο πνευματικής προσφοράς και αντίστασης στον οποιοδήποτε σκοταδισμό, ας ανατρέξουμε στην ιστορία της και ας παραδειγματισθούμε από αυτήν.
ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

Υπατία - Λεπτομέρεια από το έργο 
 Η Σχολή των Αθηνών του Ραφαέλ
Η Αλεξάνδρεια του 4ου αιώνα μ.Χ. ήταν ο χώρος μιας μικρής επιστημονικής αναγέννησης και αυτή φωτίστηκε από την πιο διάσημη ανάμεσα στις γυναίκες επιστήμονες και φιλοσόφους.

Για δεκαπέντε αιώνες η Υπατία θεωρείται ότι ήταν η μόνη γυναίκα επιστήμονας στην ιστορία. Ακόμα και σήμερα συχνά είναι η μόνη γυναίκα που αναφέρεται στην ιστορία των μαθηματικών και της αστρονομίας. Αυτή η ευγενής γυναίκα ξεχωρίζει στις σελίδες της ιστορίας σαν η μεγαλύτερη από τους μάρτυρες παγανιστές.

Όταν γεννήθηκε η Υπατία το 370 μ.Χ., η διανοητική ζωή της Αλεξάνδρειας βρισκόταν σε κατάσταση επικίνδυνης σύγχυσης. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γινόταν χριστιανική και όλο και πιο συχνά δεν ήταν μόνο ο χριστιανός ζηλωτής που έβλεπε αιρέσεις και σατανισμό στα μαθηματικά και στην επιστήμη: "οι μαθηματικοί έπρεπε να κατασπαραχθούν από θηρία ή να καούν ζωντανοί" (McCabe). Μερικοί από τους χριστιανούς Πατέρες αναβίωσαν τις θεωρίες της επίπεδης γης και του σύμπαντος ως στερέωμα. Στην Αλεξάνδρεια ο Θεόφιλος, Πατριάρχης Αλεξάνδρειας, υποκινούσε βίαιες συγκρούσεις μεταξύ παγανιστών, Εβραίων και Χριστιανών. Δεν ήταν μια και τόσο ευμενής εποχή για να είναι κανείς επιστήμονας, ή φιλόσοφος.

Ο πατέρας της Υπατίας, ο Θέων, ήταν μαθηματικός και αστρονόμος στο Μουσείο. Επέβλεπε από κοντά κάθε πλευρά της εκπαίδευσης της κόρης του. Σύμφωνα με το μύθο, ήταν αποφασισμένος να γίνει η κόρη του ένα 'τέλειο ανθρώπινο ον' - ήταν η εποχή που οι γυναίκες θεωρούνταν κάτι παρακάτω από άνθρωποι! Ήταν προσωπική μαθήτρια του μάγου Πλούταρχου και ανατράφηκε στις θεμελιώδεις αρχές τηςΠλατωνικής Σχολής. Η Υπατία ήταν πραγματικά μια ξεχωριστή νέα. Ταξίδεψε στην Αθήνα και την Ιταλία και εντυπωσίαζε όσους συναντούσε με την εξυπνάδα και την ομορφιά της.

Σπούδασε στη νεοπλατωνική σχολή του Πλούταρχου του Νεότερου και της κόρης του Ασκληπιγένειας στην Αθήνα. Την εποχή εκείνη υπήρχε διάκριση μεταξύ των νεοπλατωνικών σχολών της Αλεξάνδρειας και της Αθήνας. Η σχολή της Αθήνας τόνιζε περισσότερο τη μαγεία και την απόκρυφη επιστήμη. Αλλά για τους Χριστιανούς, όλοι οι Πλατωνιστές ήταν επικίνδυνοι αιρετικοί.

Όταν επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια έγινε δασκάλα των μαθηματικών και της φιλοσοφίας. Το Μουσείο είχε χάσει την υπεροχή του και η Αλεξάνδρεια τώρα είχε ξεχωριστά σχολεία για παγανιστές, για Εβραίους και για Χριστιανούς. Ωστόσο, η Υπατία δίδασκε σε ανθρώπους κάθε θρησκείας και μετά τον πατέρα της ανέλαβε μια Έδρα Φιλοσοφίας στην πόλη. Το σπίτι της έγινε κέντρο διανοουμένων και συγκέντρωνε σχολαστικιστές που συζητήσουν επιστημονικά και φιλοσοφικά ερωτήματα.


Τα Έργα της


Η Υπατία έγραψε σχόλια για την Αριθμητική του Διόφαντου, επίσης για τονΑστρονομικό Κανόνα του Πτολεμαίου και ακόμα για τις Κωνικές Τομές του Απολλώνιου της Πέργα.

Τα περισσότερα από τα γραπτά της Υπατίας ξεκίνησαν σαν σημειώσεις για τους μαθητές της. Κανένα δεν έχει διασωθεί ολοκληρωμένο, αν και είναι πιθανό τμήματα του έργου της να έχουν ενσωματωθεί στις εκτενείς πραγματείες του Θέωνα. Μερικές πληροφορίες για τα επιτεύγματά της προέρχονται από δασωμένα γράμματα τουμαθητή και φίλου της Συνέσιου του Κυρηναίου, που αργότερα έγινε ο πλούσιος και ισχυρός Επίσκοπος της Πτολεμαϊδας.

Το σημαντικότερο έργο της Υπατίας ήταν στην άλγεβρα. Έγραψε σχόλια στηνΑριθμητική του Διόφαντου σε 13 βιβλία. Τα σχόλια της Υπατίας περιελάμβαναν εναλλακτικές λύσεις και πολλά νέα προβλήματα που προέκυπταν σαν συνέπεια στα χειρόγραφα του Διόφαντου.

Η Υπατία έγραψε επίσης μια διατριβή Περί των Κωνικών του Απολλώνιου σε οκτώ βιβλία. Ο Απολλώνιος ο Πέργας ήταν ένας αλεξανδρινός γεωμέτρης του 3ου π.Χ. αιώνα, που προσπάθησε να εξηγήσει τις ασυνήθιστες τροχιές των πλανητών. Το κείμενο της Υπατίας ήταν μια εκλαΐκευση της εργασίας του. Η Υπατία γοητευόταν από τις κωνικές τομές (τα γεωμετρικά σχήματα που σχηματίζονται όταν ένα επίπεδο τέμνει ένα κώνο). Μετά το θάνατό της, οι κωνικές τομές αγνοήθηκαν μέχρι την αρχή του 17ου αιώνα όταν οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι πολλά φυσικά φαινόμενα, όπως οι τροχιές πλανητών, περιγραφόταν με τον καλύτερο τρόπο με τις καμπύλες που προκύπτουν από κωνικές τομές.

Εκτός από τη φιλοσοφία και τα μαθηματικά, η Υπατία είχε ενδιαφέρον για τημηχανική και την πρακτική τεχνολογία. Τα γράμματα του Συνέσιου περιέχουν σχέδια για αρκετά επιστημονικά όργανα περιλαμβάνοντας έναν αστρολάβο (ο αστρολάβος χρησιμοποιούταν για τη μέτρηση των θέσεων του άστρων, πλανητών και του ήλιου και για τον υπολογισμό της ώρας και του ανερχόμενου ζωδίου του ζωδιακού).

Η Υπατία ανέπτυξε ακόμα μια συσκευή για τη διύλιση του νερού, ένα όργανο για τημέτρηση της στάθμης του νερού και ένα διαβαθμισμένο υδρόμετρο από μπρούτζο για τη μέτρηση της ειδικής βαρύτητας (πυκνότητας) ενός υγρού.

Η Υπατία ήταν ο τελευταίος παγανιστής επιστήμονας του δυτικού κόσμου και ο θάνατός της συνέπεσε με τα τελευταία χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Και αφού από τότε δεν υπήρξαν σημαντικές πρόοδοι στα μαθηματικά, την αστρονομία και τη φυσική σε όλο τη Δύση για άλλα 1000 χρόνια, η Υπατία έγινε σύμβολο του τέλους της αρχαίας επιστήμηςΜετά την Υπατία ήρθε το χάος και ο βαρβαρισμός των Σκοτεινών Χρόνων.

Ο Θάνατος της


Το ότι η Υπατία ανακατεύτηκε στα πολιτικά θέματα της Αλεξάνδρειας είναι αδιαμφισβήτητο. Σαν παγανίστρια, που ασπάστηκε την ελληνική επιστημονική σκέψη και σαν πολιτικό πρόσωπο με επιρροή, η Υπατία βρέθηκε σε πολύ επικίνδυνη θέση σε μια όλο και πιο χριστιανική πόλη. Το 412 ο Κύριλλος, ένας φανατικός χριστιανός, έγινε Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας και μεγάλη εχθρότητα αναπτύχθηκε μεταξύ του Κυρίλλου και του Ορέστη, του Ρωμαίου Κυβερνήτη της Αιγύπτου, ενός παλιού μαθητή και καλού φίλου της Υπατίας. Αμέσως μόλις πήρε την εξουσία, ο Κύριλλος άρχισε να διώκει τους Εβραίους, διώχνοντας χιλιάδες από αυτούς από την πόλη. Έπειτα, παρά τη σφοδρή αντίθεση του Ορέστη, έστρεψε την προσοχή του στο να καθαρίσει την πόλη από του νεοπλατωνιστές. Αγνοώντας τις εκκλήσεις του Ορέστη, η Υπατία αρνήθηκε να απαρνηθεί τις ιδέες της και να ασπασθεί το Χριστιανισμό.
Ο Κύριλλος, ο οποίος αργότερα αναγορεύτηκε ο πατέρας τους δόγματος της Χριστιανικής Τριάδας και αγιοποιήθηκε για το ζήλο του έβλεπε στην Υπατία μια συνεχή απειλή για τη διάδοση της Χριστιανικής πίστης, ο Κύριλλος, τουλάχιστον έμμεσα, ήταν η αιτία του τραγικού της θανάτου. Παρά κάθε επόμενη προσπάθεια να τον απαλλάξουν από το στίγμα του δολοφόνου, το αδιαμφισβήτητο γεγονός παραμένει ότι δεν έκανε καμία προσπάθεια να αποτρέψει το αποτρόπαιο και βίαιο έγκλημα. Το μόνο ελαφρυντικό που μπορεί κανείς να προσφέρει σαν υπεράσπισή του είναι το ότι, τυφλωμένος από τη μανία του φανατισμού, ο Κύριλλος θεωρούσε την Υπατία ως μάγισσα εκπρόσωπο του Κακού.

Οι δολοφόνοι της Υπατίας ήταν Παραβολικοί, φανατικοί μοναχοί της Εκκλησίας του Αγ. Κυρίλλου της Ιερουσαλήμ, πιθανώς υποβοηθούμενοι από Νιτριανούς μοναχούς. Το αν ο Κύριλλος διέταξε ο ίδιος το φόνο παραμένει ανοικτό ερώτημα. Πάντως, δημιούργησε το λιγότερο το πολιτικό κλίμα που επέτρεψε μια τέτοια θηριωδία. Ο Κύριλλος αργότερα ονομάστηκε άγιος.

Ο Ορέστης ανέφερε τη δολοφονία και ζήτησε από τη Ρώμη να ξεκινήσει έρευνες. Αργότερα παραιτήθηκε και έφυγε από την Αλεξάνδρεια. Η έρευνα αναβλήθηκε πολλές φορές λόγω «έλλειψης μαρτύρων» και τελικά ο Κύριλλος ισχυρίσθηκε ότι η Υπατία ήταν ζωντανή και ζούσε στην Αθήνα.
Έτσι χάθηκε το 415 η μεγαλύτερη γυναίκα μύστης του αρχαίου κόσμου και μαζί της έπεσε και η Νεοπλατωνική Σχολή της Αλεξάνδρειας. Η μνήμη της Υπατίας πιθανώς τιμάται από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στο πρόσωπο της Αγ. Αικατερίνης της Αλεξάνδρειας. Κατά άλλους αυτή είναι διαφορετικό πρόσωπο, μια άλλη χριστιανή Αλεξανδρινή διανοούμενη που δολοφονήθηκε ένα μήνα πριν την Υπατία.


Πρόσφατα προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες μια ταινία η οποία περιγράφει την ζωή της Υπατίας και τον τραγικό της θάνατο.
Πρέπει όλοι να την δούμε.
Παρά την πεισμώδη επιμονή κάποιων, η μνήμη παραμένει δυνατή.

http://empedotimos.blogspot.gr

Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2012

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ: ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ


"ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ" - ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ
ΤΟΥ ΒΙΤΣΕΝΤΖΟΥ ΚΟΡΝΑΡΟΥ
ΜΟΥΣΙΚΗ: ΝΙΚΟΣ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗΣ
ΤΡΑΓΟΥΔΑ Η ΒΕΡΑ ΖΑΒΙΤΣΙΑΝΟΥ

ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΟ "ΚΩΡΥΚΕΙΟΝ ΑΝΤΡΟΝ" ΤΟΥ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ. ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ: "Για με ξαναγεννήθηκεν η φύση των πραγμάτων..."

ΤΟ ΕΠΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΕΙ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ, ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΗΡΩΙΚΗΣ - ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΚΡΗΤΗΣ - ΑΘΗΝΑΣ.

O ποιητής του αφηγηματικού ποιήματος «Ερωτόκριτος» Βιτσέντζος Κορνάρος (1553 - 1614) ήταν Έλληνας από την Σητεία της Κρήτης. Θεωρείται ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της αναγεννησιακής λογοτεχνίας της Κρήτης, συγγραφέας και του θρησκευτικού δράματος «Η θυσία του Αβραάμ».
Ο "Ερωτόκριτος" ανήκει στην κατηγορία των επικών ποιημάτων και θεωρείται ως ένα από τα αριστουργήματα της Ελληνικής Λογοτεχνίας. Τον τίτλο του τον έχει πάρει από τον Ερωτόκριτο, το κύριο πρόσωπο του έργου, το οποίο υποδηλώνει «αυτόν που έχει κριθεί από τον Έρωτα».

Ο «Ερωτόκριτος» είναι ένα επικό, αφηγηματικό ποίημα δέκα χιλιάδων δώδεκα (10.012) δεκαπεντασύλλαβων στίχων. Η γλώσσα του είναι το Κρητικό ιδίωμα, αλλά επεξεργασμένο έτσι ώστε να καταστεί εξαιρετικό λογοτεχνικό όργανο, και η στιχουργία στηρίζεται μεν στο δημοτικό τραγούδι, ταυτόχρονα όμως διαφοροποιείται αρκετά. Το έργο ήταν πολύ δημοφιλές και κυκλοφορούσε σε χειρόγραφα όλον τον 17ο αι. Η πρώτη έντυπη έκδοσή του έγινε στην Βενετία το 1713. Η διάδοση του έπους υπήρξε τεράστια, σε όλες τις Περιοχές όπου ζούσε τότε ο Ελληνισμός. Ο Κοραής χαρακτηρίζει τον Κορνάρο «Όμηρο της λαϊκής φιλολογίας» και το έπος του λειτούργησε για τους νεώτερους ποιητές ως σημείο αναφοράς και αστείρευτη πηγή Ελληνικότητας.

Υπόθεση και μέρη του «Ερωτόκριτου».

Το έργο διαδραματίζεται στην αρχαία Αθήνα:
"εις την Αθήνα, που ήτονε τση μάθησις η βρώσις
και το θρονί της αρετής κι ο ποταμός τση γνώσης..." (στ. 25-26, Α΄μέρους). Η εποχή όμως που περιγράφει αποτυπώνει ένα ιπποτικό πνεύμα, που το γνωρίσαμε κυρίως μέσω της επανεμφανίσεώς του στη Δύση... Το έπος συνδέει μυστηριακά την Κρήτη με την Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Το έπος χωρίζεται σε πέντε μέρη και η υπόθεση είναι συνοπτικά η εξής:

Α΄ Μέρος: Στίχοι: 1 - 2216
Ο βασιλιάς της Αθήνας Ηράκλης και η σύζυγός του Άρτεμη αποκτούν μετά από πολλά χρόνια γάμου μια κόρη, την Αρετούσα. Τη βασιλοπούλα ερωτεύεται ο γιος του Πεζόστρατου, πιστού συμβούλου του βασιλιά, ο Ερωτόκριτος. Επειδή δεν μπορεί να φανερώσει τον έρωτά του, πηγαίνει κάτω από το παράθυρό της τα βράδια και της τραγουδά. Η κοπέλα σταδιακά ερωτεύεται τον άγνωστο τραγουδιστή. Ο Ηράκλης, όταν μαθαίνει για τον τραγουδιστή, του στέλνει 10 στρατιώτες του για να τον συλλάβουν, ο Ερωτόκριτος όμως μαζί με τον αγαπημένο του φίλο σκοτώνει τους 2 στρατιώτες του βασιλιά και λαβώνει τους άλλους 8. Ο Ερωτόκριτος, καταλαβαίνοντας ότι ο έρωτάς του δεν μπορεί να έχει αίσια έκβαση, ταξιδεύει στη Χαλκίδα για να ξεχάσει. Στο διάστημα αυτό ο πατέρας του αρρωσταίνει και όταν η Αρετούσα τον επισκέπτεται, βρίσκει στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου μια ζωγραφιά που την απεικονίζει και τους στίχους που της τραγουδούσε. Όταν εκείνος επιστρέφει, ανακαλύπτει την απουσία της ζωγραφιάς και των τραγουδιών και μαθαίνει ότι μόνο η Αρετούσα τους είχε επισκεφτεί. Επειδή καταλαβαίνει ότι αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του και ότι μπορεί να κινδυνεύει, μένει στο σπίτι προσποιούμενος ασθένεια και η Αρετούσα του στέλνει για περαστικά ένα καλάθι με μήλα, ως ένδειξη ότι ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του.

Β΄ Μέρος: Στίχοι: 1 - 2464
Ο βασιλιάς οργανώνει κονταροχτύπημα για να διασκεδάσει την κόρη του. Παίρνουν μέρος πολλά αρχοντόπουλα από όλον τον γνωστό κόσμο και ο Ερωτόκριτος αναδεικνύεται νικητής.

Γ΄ Μέρος: Στίχοι: 1 - 1760
Το ζευγάρι αρχίζει να συναντιέται κρυφά στο παράθυρο της Αρετούσας. Η κοπέλα παρακινεί τον Ερωτόκριτο να τη ζητήσει από τον πατέρα της. Όπως είναι φυσικό, ο βασιλιάς εξοργίζεται με το "θράσος" του νέου και τον εξορίζει. Ταυτόχρονα φτάνουν προξενιά για την Αρετούσα από το βασιλιά του Βυζαντίου. Η κοπέλα αμέσως αρραβωνιάζεται κρυφά με τον Ερωτόκριτο, πριν αυτός εγκαταλείψει την πόλη.

Δ΄ Μέρος: Στίχοι: 1 - 2022
Η Αρετούσα αρνείται να δεχθεί το προξενιό και ο βασιλιάς τη φυλακίζει μαζί με την πιστή παραμάνα της. Έπειτα από τρία χρόνια, όταν οι Βλάχοι πολιορκούν την Αθήνα, εμφανίζεται ο Ερωτόκριτος μεταμφιεσμένος. Σε μια μάχη σώζει τη ζωή του βασιλιά και τραυματίζεται.

Ε΄ Μέρος: Στίχοι: 1 - 1550
Ο βασιλιάς για να ευχαριστήσει τον τραυματισμένο ξένο του προσφέρει σύζυγο την κόρη του. Η Αρετούσα αρνείται και αυτόν τον γάμο και στη συζήτηση με τον μεταμφιεσμένο Ερωτόκριτο επιμένει στην άρνησή της. Ο Ερωτόκριτος την υποβάλλει σε δοκιμασίες για να επιβεβαιώσει την πίστη της και τελικά της αποκαλύπτεται αφού λύνει τα μαγικά που τον είχαν μεταμορφώσει. Ο βασιλιάς αποδέχεται το γάμο και συμφιλιώνεται με τον Ερωτόκριτο και τον πατέρα του και ο Ερωτόκριτος ενώνεται οριστικά με την Αρετούσα και ανεβαίνει στον θρόνο της Αθήνας.

ΒΙΝΤΕΟ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ:
ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ
http://heliodromion.blogspot.com/
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...