Η Επίκληση του Τηλέμαχου στην Αθηνά

Pallas Athena - collection of Vatican Museum

(...) ὁ Τηλέμαχος στ' ἀκρόγιαλο κατέβη,
τὰ χέρια θαλασσόνιψε, κι ἔκαμε δέηση κι εἶπε·

“Ἄκου μ', ἐσὺ ὁ θεός, ποὺ ἐχτὲς στὸν πύργο ἦρθες καὶ μοῦ 'πες
νὰ πάρω πλοῖο καὶ στ' ἀχνὰ τὰ πέλαα ν' ἀρμενίσω,
νὰ μάθω ἂ γύρισε ὁ γονιὸς ποὺ λείπει τόσους χρόνους,
κι ὅμως μποδίζουν οἱ Ἀχαιοί, καὶ μάλιστα οἱ μνηστῆρες,
πού 'ναι μεγάλη ἡ κάκια τους, περίσσια ἡ περηφάνεια.”


**********


Τηλέμαχος δ᾽ ἀπάνευθε κιὼν ἐπὶ θῖνα θαλάσσης,
χεῖρας νιψάμενος πολιῆς ἁλὸς εὔχετ᾽ Ἀθήνῃ·

"κλῦθί μευ, ὃ χθιζὸς θεὸς ἤλυθες ἡμέτερον δῶ
καὶ μ᾽ ἐν νηὶ κέλευσας ἐπ᾽ ἠεροειδέα πόντον
νόστον πευσόμενον πατρὸς δὴν οἰχομένοιο
ἔρχεσθαι· τὰ δὲ πάντα διατρίβουσιν Ἀχαιοί,
μνηστῆρες δὲ μάλιστα κακῶς ὑπερηνορέοντες."

Ὁμήρου Ὀδύσσεια. Ἰθακησίων ἀγορά. Τηλεμάχου ἀποδημία.

Ραψωδία β - στοίχοι 260-266

Ο Τηλέμαχος στην Ιθάκη παρακαλεί την Αθηνά για βοήθεια  - Jan Styka

Ομηρικός Ύμνος εις Άρτεμιν (2)

Statue of Artemis called Diana of Gabies. Marble, 
Roman imperial period (under Tiberius' reign, 14 – 37 AD).
 Found by G. Hamilton in 1792 in Gabies, Italy.

Τραγουδώ την Άρτεμη τη χρυσόβελη και πολυθόρυβη,

τη σεβαστή παρθένα, την ελαφοτοξεύτρα, που ρίχνει τα βέλη της,

τη δίσυμη αδερφή του χρυσόσπαθου Απόλλωνα, αυτήν που

μέσα σε σκοτεινά βουνά και σε ανεμόδαρτες κορυφές

χαίρεται με το κυνήγι και τεντώνει τα ολόχρυσα τόξα της

εξαπολύοντας βέλη στεναχτικά: τραντάζονται οι κορυφές

των υψηλών βουνών και αντηχούν τα ολοϊσκιωτα δάση

φοβερά απο τις φωνές των αγριμιών. φρικιάζει η στεριά

και η γεμάτη ψάρια θάλασσα. ωστόσο εκείνη με δυνατή ψυχή

τριγυρίζει παντού και εξαφανίζει τα γένη των αγρημιών.

Όταν πια ευχαρηστηθεί η κυνηγήτρα των αγριμιών

κι ευχαριστήσει το νου της, χαλαρώνει τα εύκαμπτα

τόξα της και πάει στο μεγάλο ναό του αδερφού,

του Φοίβου, στον πλούσιο τόπο των Δελφών, να ετοιμάσει

τον όμορφο χορό για τις Μούσες και για τις Χάριτες. Εκεί

κρεμάει τα τεντωμένα τόξα της και τα βέλη της κι έχοντας

χαριτωμένα στολίδια γύρω στο κορμί της τραβάει μπροστά

κάνοντας την κορυφαία του χορού. κι αυτές αθάνατη φωνή

βγάζουντας υμνούν την ομορφόποδη Λητώ, πως γέννησε παιδιά

που είναι τα έξοχα άριστα παιδιά στις σκέψεις και στα έργα.

Να έχετε χαρές, παιδιά του Δία και της ομορφόμαλης Λητώς:

κι εγώ σε άλλο τραγούδι μου εσάς θα μνημονεύσω.

Ἄρτεμιν ἀείδω χρυσηλάκατον, κελαδεινήν,
παρθένον αἰδοίην, ἐλαφηβόλον, ἰοχέαιραν,
αὐτοκασιγνήτην χρυσαόρου Ἀπόλλωνος,
ἣ κατ’ ὄρη σκιόεντα καὶ ἄκριας ἠνεμοέσσας
ἄγρῃ τερπομένη παγχρύσεα τόξα τιταίνει
πέμπουσα στονόεντα βέλη: τρομέει δὲ κάρηνα
ὑψηλῶν ὀρέων, ἰάχει δ’ ἔπι δάσκιος ὕλη
δεινὸν ὑπὸ κλαγγῆς θηρῶν, φρίσσει δέ τε γαῖα
πόντος τ’ ἰχθυόεις: ἣ δ’ ἄλκιμον ἦτορ ἔχουσα
πάντη ἐπιστρέφεται θηρῶν ὀλέκουσα γενέθλην.
αὐτὰρ ἐπὴν τερφθῇ θηροσκόπος ἰοχέαιρα,
εὐφρήνῃ δὲ νόον, χαλάσασ’ εὐκαμπέα τόξα
ἔρχεται ἐς μέγα δῶμα κασιγνήτοιο φίλοιο,
Φοίβου Ἀπόλλωνος, Δελφῶν ἐς πίονα δῆμον,
Μουσῶν καὶ Χαρίτων καλὸν χορὸν ἀρτυνέουσα.
ἔνθα κατακρεμάσασα παλίντονα τόξα καὶ ἰοὺς
ἡγεῖται χαρίεντα περὶ χροὶ̈ κόσμον ἔχουσα,
ἐξάρχουσα χορούς: αἳ δ’ ἀμβροσίην ὄπ’ ἰεῖσαι
ὑμνεῦσιν Λητὼ καλλίσφυρον, ὡς τέκε παῖδας
ἀθανάτων βουλῇ τε καὶ ἔργμασιν ἔξοχ’ ἀρίστους.
χαίρετε, τέκνα Διὸς καὶ Λητοῦς ἠυκόμοιο:
αὐτὰρ ἐγὼν ὑμέων τε καὶ ἄλλης μνήσομ’ ἀοιδῆς.

Artemis Gabii - Louvre Museum

Η θεά Άρτεμις με τα μάτια των μεγάλων Ζωγράφων

Diana the Huntress Guillaume Seignac ((1870-1924)

Diana the Huntress. Gillaume Seignac (v 2)

Alexandre-Jacques Chantron - Diana at her bath, 1880-1910. 

Diana Chasseuse. Gaston Casimir Saint-Pierre

Diana the Huntress, Orazio Gentileschi, 1630.

Diana chasseresse, 1879. Jules-Joseph Lefebvre

Diana - Howard David Johnson.

Diana as Personification of the Night by Anton Raphael Mengs.

Goddess Diana with a Lion - Angelo von Courten (1848 – 1925, Italian-born German)

Diana after the Hunt, François Boucher

Diana reposing, 1859. Paul-Jacques-Aimé Baudry

Diana sleeping and her Nymphs, Etienne-Barthelemy Garnier

Artemis ' bath

Diana - Baudry Paul 

Diana Cazadora, 1850-1865. Louis Devedeux

Diana Huntress, 1870. Nikolaus Baur

Diane a bain 1732. Nöel-Nicolas Coypel

Diana, Louis Machard(1839-1900)

Έρως και Ψυχή

"Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος"

Psyche in a Faint - Pietro Tenerani

«Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος, αυτάρ εμοί γένος ουράνιον^. τόδε δ’ ίστε και αυτοί. Διψίη δ’ ειμί αύη και απόλλυμαι. Αλλά δότ’ αίψα ψυχρόν ύδωρ προρρέον της Μνημοσύνης από λίμνης». 

(Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού• το γένος μου είναι βεβαίως ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιοι. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι• δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την λίμνη). 

ΟΙ ΨΥΧΗ ΚΑΙ Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ

ΙΕΡΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ
«Της Γης παιδί είμαι και του έναστρου Ουρανού. Το γένος μου είναι βεβαίως ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιοι. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι. Δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την λίμνη» .

ΑΛΛΗ ΑΠΟΔΟΣΗ :
"Είμαι παιδί της Γης και του έναστρου Ουρανού. Το γένος μου είναι ουράνιο. Αυτό το γνωρίζετε και οι ίδιο. Φλέγομαι από την δίψα μου και χάνομαι. Δώστε μου γρήγορα κρύο νερό που αναβρύζει από της Μνημοσύνης την Πηγή".

Αυτός ο Ορφικός στίχος οφείλει να εδραιωθεί στο υποσυνείδητο τόσο βαθιά ώστε όταν το σώμα πεθάνει να έχει "περάσει" και στην συνειδητότητα. Διότι αυτός ο στίχος ειπώνεται από την αφυπνισμένη Ψυχή, στους φύλακες που φυλάνε τις Πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης (και όχι τις λίμνες, έστω και αν αναφέρεται η λέξη "λίμνη").
Ενδιάμεσά τους υπάρχει και μία άλλη Πηγή που δεν προφέρεται στα δικά μας πεδία! Ο συγκεκριμένος Ορφικός στίχος ανήκει στην τέχνη του Θανάτου και στην δικαιοδοσία των Ιερών Μυστηρίων του Ποσειδώνα και του Ζευ. Αυτός ο στίχος των Ορφικών αφορά την δράση της συνειδητοποιημένης Ψυχής μετά Θάνατον, η οποία έχει ενοποιηθεί με το Πνεύμα κατά την διάρκεια της ενσαρκωμένης Ζωής.
Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει διότι η συνειδητοποιημένη Ψυχή αναφέρει ότι το γένος της είναι Ουράνιο. Όπως γνωρίζουμε όλες οι Ψυχές που βρίσκονται σε αυτόν τον πλανήτη δεν είναι Ουράνιες. Οι περισσότερες είναι είτε υλικές είτε τεχνητές. Είναι πολύ λίγες εκείνες που είναι Ουράνιες. Επίσης οι Ψυχές που αναφέρονται στον όρο υλικές διέπονται από τον όρο της "αυτοχθονίας" και προέρχονται από γαλαξιακά συστήματα, ως επί το πλειστον. Αυτόχθων είναι εκείνος που δημιουργήθηκε από τα συστατικά της Γαίας. Όμως υπάρχουν και αυτόχθωνες που συμπλήρωσαν το Ουράνιο συστατικό τους με αυτά της Γαίας. Τα Γαλαξιακά συστήματα (πλανητικά ή αστρικά) είναι εκείνα που ανήκουν στο υλικό και αιθερικό τετρασδιάστατο επίπεδο. Υπάρχει μία διαφορετικότητα ανάμεσα στις Αυτόχθονες Αστρικές Ψυχές , στις τεχνητές Υλο-ψυχές (αυτού καθαυτού) και στις Ουράνιες Ψυχές.
Όταν η Ψυχή αναφέρει στον Ορφικό στίχο ότι είναι Ουράνια, εννοεί ότι προέρχεται από την 5η σφαίρα και επάνω. Δηλαδή προέρχεται από τα ΔΙΑ-Γαλαξιακά συστήματα. Για αυτό και ο στίχος αυτός προφέρεται μετά την συνειδητή Αφύπνιση - Ενθύμηση και μετά την επαφή με τα Ουράνια Πεδία. Κάποια Ψυχή που δημιουργήθηκε στα Υλικά Πεδία και να επαναλάβει αυτόν τον στίχο δεν πρόκειται να έχει αποτέλεσμα. Όσοι προχωρούν στα Ιερά Μυστήρια του Πατρός Ζευ και του Ποσειδώνα, είναι εκείνοι που τους επιτρέπεται η είσοδος από τον ίδιο τον Απόλλωνα.

Η προϋπόθεση για να εισακουστεί από τους φύλακες είναι να έχει αφυπνιστεί η οντότητα - Άνθρωπος ενοποιώντας Ψυχή και Πνεύμα όταν βρίσκεται εν ζωή! Διαφορετικά οι φύλακες της Πηγής δεν αναγνωρίζουν την δόνηση. Και μάλιστα λέγεται και στα Αρχαία Ελληνικά :

"Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος, αυτά εμοί γένος ουράνιον, τόδε δ’ ίστε και αυτοί. Διψίη δ’ ειμί αύη και απόλλυμαι. Αλλά δοτ’ αίψα ψυχρόν ύδωρ προρρέον της Μνημοσύνης από λίμνης (πηγής)".
Σύμφωνα με τα Αρχαία Ελληνικά Τυπικά των Μυστηρίων αρκετοί ήταν οι Ήρωες που ήπιαν από την Πηγή της Μνημοσύνης.
Υπάρχει στον Ελλαδικό χώρο μία τοποθεσία του Απόλλωνα όπου συνδέεται με την τελετουργία των Ιερών Μυστηρίων και μάλιστα ως κύριος Φύλακας της συγκεκριμένης τοποθεσίας είναι ο Ασκληπιός. Τα νερά που ρέεουν από τις Πηγές του χώρου είναι κρύα. Ο συγκεκριμένος χώρος συνδέεται άμεσα με την Υπερβόρεια Πατρίδα του Απόλλωνα και ο εκπαιδευτής του Μύστη που θα κατορθώσει να έρθει σε επαφή με την δόνηση του χώρου είναι ο ίδιος ο "Άβαρις".

Η λέξη "πηγή" που αντικαταστάθηκε από την λέξη "λίμνη" υπάρχει στα πολύ αρχαία κείμενα των Ορφικών. Σκοπός αυτής της φράσης είναι να εισέλθει στα Πεδία των Μακάρων και να σταματήσει το "αιώνιο παιχνίδι" των επανενσαρκώσεων. Δεν εισέρχεται όμως αμέσως. "Ανεβαίνει" σε εκείνα τα πεδία του 'Αδη, όπου πρώτα θα προετοιμαστεί, επιλέγοντας να «κλείσει οριστικά» σε αυτό το πεδίο των κύκλο των επανενσαρκώσεων. Τότε προετοιμάζεται για την είσοδό της στις ανώτερες Σφαίρες.

Επίσης προσοχή θέλει η λέξη των Αρχαίων Ελληνικών που αναφέρεται στο Ύδωρ. Το Ύδωρ είναι "προρρέον" και όχι "απορρέον". Είναι εκείνο δηλαδή το αιθέριο Ύδωρ της Πεμπτουσίας, το Πρώτο Ύδωρ που σχημάτισε την Πηγή και όχι εκείνο που βγαίνει από αυτήν. Είναι ο πυρήνας που δημιουργεί και όχι το αποτέλεσμα.

Για αυτό η λέξη των Ορφικών "Προρρέον" δεν συμβαδίζει με την λίμνη παρά με την Πηγή. Εάν υπήρχε η λέξη «Απορρέον» τότε θα συμβάδιζε με την λέξη «Λίμνη». Η λέξη «Προρρέον» σηματοδοτεί το βαθύ υποσυνείδητο και όχι το επιφανειακό συνειδητό.
Θέλει μεγάλη προσοχή το Αρχαίο Κείμενο, διότι πολλές λέξεις έχουν επιτηδευμένα αντικατασταθεί.

Επίσης στην μετάφραση η λέξη "βεβαίως" δεν χρειάζεται. Η αφυπνισμένη Οντότητα-Άνθρωπος δεν έχει να βεβαιώσει (να πείσει) σε τίποτα τους Φύλακες της Πηγής, διότι αφενός εκείνοι γνωρίζουν και αφετέρου η Ψυχή είναι Γυμνή και Καθαρή. Οπότε δεν έχει να βεβαιώσει και να πείσει κανέναν και για τίποτα.

Το Ύδωρ της Μνημοσύνης είναι «κρύο» διότι σχετίζεται άμεσα με τον Αρχέτυπο Ήλιο της 5ης Σφαίρας. Ο Αρχέτυπος Ήλιος – Απόλλωνας της 5ης Σφαίρας πηγάζει κατευθείαν από την Πηγή - Πυρ της Εστίας της 6ης Ολύμπιας Σφαίρας και αποτελεί το επίπεδο της Απολλώνιας Φλόγας. Όποιος έχει συντονιστεί με την 5η σφαίρα και έχει βιώσει τον Αρχέτυπο Ήλιο η δόνηση του «μεταφράζεται» στις δικές μας αισθήσεις είναι ως «κρύο». Όπως ακριβώς και τα Ύδατα της Πηγής της Μνημοσύνης των Ιερών Μυστηρίων.

Η ζέστη που αναφέρεται στο τυπικό των Ιερών Μυστηρίων του Ζευ και του Ποσειδώνα ανήκει στην Πηγή της Λήθης, από όπου η Ψυχή πίνει για να ξεχάσει την προηγούμενη ενσάρκωση και να προετοιμαστεί για την επόμενη. Η ζέστη αυτή σχετίζεται με τον δικό μας Υλικό τετρασδιάστατο Ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι επανενσαρκώσεις γίνονται μέσα στις υλικές διαστάσεις. Συγκεκριμένα μία Ψυχή προετοιμάζεται για την επόμενη επανενσάρκωση στα αόρατα κατώτερα τετρασδιάστατα πεδία του Άδη. Ενώ και πάλι στα ανώτερα τετρασδιάστατα πεδία του Άδη προετοιμάζεται η Ψυχή που έχει πιεί από την Πηγή της Μνημοσύνης για την είσοδό της στα πεδία των Μακάρων της 5ης Σφαίρας.

Μία άλλη επίσης σημαντική διαφορά είναι το «Πυρ» και η «Φλόγα». Το Αιώνιον και Άσβεστον Πυρ είναι το Πυρ της Εστίας. Η διαφορά του Πυρός με την Φλόγα είναι η εξής :
Το Πυρ είναι κάτι όπως τα αναμμένα κάρβουνα στο τζάκι. Δεν είναι η Φλόγα που βγαίνει από την αναμμένη Φωτιά . Το Πυρ είναι ακίνητο και πάλλεται. Όπως πάλλεται το Δόρυ της Αθηνάς στα Ολύμπια δώματα, καθώς το κρατά στο χέρι.
Από το Άσβεστον Πυρ της Εστίας παράγεται η Απολλώνιος Φλόγα, η οποία μετατρέπει τον παλμό σε κίνηση καθώς κατέρχεται στις χαμηλότερες Σφαίρες για να αφυπνίσει την Συνείδηση.

Ανάμεσα στο Άσβεστον Παλλόμενο Πυρ της Εστίας και στην Αρχέτυπη Απολλώνια Φλόγα της Κίνησης και της Δράσης υπάρχει ένας «αιθέριος λώρος» που συνδέει τον Παλμό και την Κίνηση. Ο Αιθέριος αυτός Λώρος «ξεπηδά» από το Κηρύκειο του Ερμή. Ενώ η σύνδεση του Αρχέτυπου Ήλιου της 5ης Σφαίρας με τον Υλικό Ήλιο της 4ης Σφαίρας δημιουργείται μέσα από τις 7 πορείες του Άρματος του Άρη.

Το Ιερόν Πυρ της Εστίας «μεταφράζεται» από τον Ανθρώπινο εγκέφαλο ως Χρυσή Αιθέρια Δόνηση που πάλλεται. Τοποθετείται δε στην 6η Ολύμπια Σφαίρα.
Καθώς η Απολλώνιος Φλόγα «ξεπηδά» μέσα από το Πυρ διαθέτει την ίδια ακριβώς δόνηση. Όταν η Απολλώνιος Φλόγα (Αιθέρια Φωτιά) εισχωρεί στην 5η Σφαίρα διαμέσου του Αρχέτυπου Ήλιου (ο οποίος βρίσκεται και αυτός στην 5η Σφαίρα)και τον πυροδοτεί, τότε «μεταφράζεται» από τον Ανθρώπινο εγκέφαλο ως Λευκό-χρυση Δόνηση. Διότι καθώς η Αιθέρια δόνηση αποκτά ένα είδος αιθέριας ταχύτατης κίνησης παρουσιάζεται στο Λευκό Χρώμα.

Καθώς η Απολλώνιος Φλόγα κατέρχεται και εισέρχεται διαμέσου της Πύλης του Υλικού τετρασδιάστατου Ήλιου, στην 4η και 3η διάσταση τότε αποκτά στην μεν 4η ένα ιώδες ανοικτό χρώμα, ενώ στην 3η διάσταση ένα βιολετι-ιώδες (πιο σκούρο χρώμα).
Τα υλικά πεδία ονομάζονται διαστάσεις και όχι σφαίρες. Με την έννοια σφαίρα ονομάζουμε τα πεδία από την 4η διάσταση και επάνω.
Οι μεταβολές αυτές της Απολλώνιας Φλόγας έγκειται αφενός στην 5η σφαίρα διότι εισέρχεται στον «Άχρονο Χρόνο», ενώ στην 4η και 3η διάσταση διότι εισέρχεται στον «Υλικό Χρόνο».

Αυτός ο Ορφικός στίχος μιλάει στο βαθύ υποσυνείδητο, για αυτό και οφείλει να έχει εδραιωθεί όταν ο Άνθρωπος βρίσκεται "εν ζωή". Ο στίχος αυτός υπαγορεύει ένα μέρος του Πυθαγόρειου Βίου. Έτσι όταν η Ψυχή και το Πνεύμα εγκαταλείψει την Ύλη και βρεθεί μπροστά στους Φύλακες των Πηγών, τότε λειτουργεί το Αστρικό Εν-Συνείδητο και επαναλαμβάνει αυτούς τους στίχους.
Επίσης ο στίχος αυτός συνοδεύει τον Ορφικό Ύμνο της Μνημοσύνης και ειπώνεται στο τέλος στα Ιερά Μυστήρια του Ζευ και του Ποσειδώνα, τα οποία (στην κλίμακα) είναι αμέσως μετά τα Πυθαγόρεια.

Τα Ιερά μυστήρια είναι η Κορωνίς (η μήτρα που γέννησε τον Ασκληπιό, την θεραπεία και την μετουσίωση διαμέσου της Απολλώνιας δόνησης) των Πέντε Κορυφών του Αστέρα (δηλαδή η Κορωνίς του Ανθρώπου).
Αυτό σημαίνει ότι η οντότητα - Άνθρωπος - Μύστης οφείλει να έχει περάσει, να έχει μυηθεί στα προηγούμενα (Καβείρια - Ελευσίνια - Ορφικά - Πυθαγόρεια) έστω και με έναν σύγχρονο τρόπο.
Αυτά που γράφω γνωρίζω ότι είναι δύσκολα στην σημερινή εποχή, αλλά όχι ακατόρθωτα. Είναι όμως η σειρά «εν τάξει» και ο Απόλλωνας που επιβλέπει όλες αυτές τις διαδικασίες είναι πολύ αυστηρός με τα τυπικά των Μυστηρίων.
Για να ενεργοποιηθεί ο συγκεκριμένος Ορφικός στίχος ο Άν- θρωπος (ο Άνω Θρώσκων) οφείλει πρώτα να αφυπνίσει την Μνημοσύνη - Ενθύμηση. Όταν "αρχίσει να θυμάται", όταν αρχίσει να επικοινωνεί με τα αρχεία της Γνώσης των Ανώτερων Σφαιρών, τότε στον Ύμνο της Μνημοσύνης, προσθέτει και τον συγκεκριμένο προαναφερθέντα στίχο. Μόνο τότε μπορεί να λειτουργήσει ο συγκεκριμένος στίχος και να δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Άϊλα

astarhellas

Ο Περσεύς - Ηρωϊκό αρχέτυπο

Perseus. 1801. Antonio Canova. Vatican museum 

Δείτε το βίντεο στον σύνδεσμο που ακολουθεί

Ο Περσεύς -ηρωϊκό αρχέτυπο- from syneidesis.gr on Vimeo.

Μ Υ Θ Ω Δ Ι Α

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΝΑ ΖΕΙΣ ΣΑΝ ΘΕΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Ο Όλυμπος Μάχη κατά των Γιγάντων (1764), Francisco Bayeu y Subías

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΥΣ

 Δημήτρης Άλτας  

            Ποιος είναι ο Επικούρειος Άνθρωπος; Φυγόπονος, πνευματικά ρηχός, άθεος, διεφθαρμένος ηδονοθήρας, απόμακρος και αντικοινωνικός, εγωπαθής και αδιάφορος για τους άλλους, δειλός και μόνιμα κρυπτόμενος, οπαδός μιας ανήθικης παρωδίας της Ελληνικής Φιλοσοφίας, αυτή είναι σε γενικές γραμμές η αντίληψη που καλώς ή κακώς επικρατεί σήμερα. Όχι ανεξήγητα άλλωστε αφού από την εποχή ακόμα του Επίκουρου η φιλοσοφία του συνάντησε λυσσαλέες αντιδράσεις, συκοφαντήθηκε, κάποιες φορές πλαστογραφήθηκε και διαστρεβλώθηκε άγρια από τους αντιπάλους της, αρχικά από τους Ακαδημικούς αργότερα από τους Στωικούς και τέλος από τους Χριστιανούς που όλοι περιέργως είχαν διαχρονικά άριστες σχέσεις με τις εκάστοτε εξουσίες.

Ο αντίπαλος και σύγχρονος του Επίκουρου, διευθυντής της Ακαδημίας Αρκεσίλαος για να εξηγήσει γιατί έχανε σε μόνιμη βάση μαθητές προς τον Κήπο ενώ σπανίως γινόταν το αντίθετο έλεγε περιφρονητικά πως «τον άνδρα μπορείς να τον κάνεις ευνούχο, τον ευνούχο όμως δεν μπορείς να τον κάνεις άνδρα».

Ο Διότιμος ο στωικός συκοφαντούσε τον Επίκουρο αποδίδοντάς του πενήντα αισχρές επιστολές, που ήταν φυσικά πλαστές, όπως μας πληροφορεί ο Διογένης ο Λαέρτιος και που πιθανότατα έγραψε ο ίδιος ο Διότιμος. Το ίδιο έγινε και από τους μαθητές του Ποσειδώνιου του Στωικού, Νικόλαο και Σωτίωνα. Ο Επίκτητος επίσης τον αποκαλούσε κιναιδολόγο και τον λοιδορούσε με τον χειρότερο τρόπο.

Ο Επικουρισμός με τον υλισμό του και την αθεοφοβία του έγινε το κόκκινο πανί για την Χριστιανική Θρησκεία που αισθάνθηκε ότι απειλείται η πνευματική κυριαρχία της και τον πολέμησε με λύσσα. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς έλεγε: «Εάν ο Απόστολος Παύλος χτύπησε τους φιλοσόφους είχε υπ’ όψιν του μονάχα τους Επικούρειους».

Γιατί όμως όλη αυτή η αντίδραση στο συγκεκριμένο φιλοσοφικό ρεύμα που κάνει τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με αμηχανία κάποιον όταν δηλώνει Επικούρειος;

  Ποιος είναι τελικά ο Επικούρειος Άνθρωπος;

 Η φιλοσοφία του Επίκουρου αποβλέπει στην επίτευξη της καταστηματικής ηδονής δηλαδή της κατάστασης εκείνης που συνδυάζει έλλειψη σωματικού πόνου και ψυχική αταραξία και αποτελεί προϋπόθεση για την Ευδαιμονία που είναι και το ζητούμενο.

Οι αρετές όπως η φρόνηση – η μέγιστη αρετή κατά τον Επίκουρο – η δικαιοσύνη, η ανδρεία, η εγκράτεια, η φιλία δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά μέσο για την επίτευξη του ηδονικού βίου και επομένως έχουν ωφελιμιστική βάση και δεν επιβάλλονται έξωθεν από κάποια θεότητα.

 Για να επιτευχθεί η ψυχική αταραξία ο άνθρωπος πρέπει:

 α) να απαλλαγεί από τον αρχέγονο φόβο για τα φυσικά φαινόμενα τους θεούς και τον θάνατο με την νηφάλια μελέτη της Φύσης με βάση τις αισθήσεις και τα συναισθήματά του και σύμφωνα πάντα με τα επιστημονικά δεδομένα και όχι με αστήριχτους μύθους και αυθαίρετες δοξασίες που οδηγούν σε άχρηστες μεταφυσικές αγωνίες, δεισιδαιμονίες και παραλογισμούς που μιζερεύουν και ταλαιπωρούν την σύντομη ζωή του.

β) να ιεραρχήσει με φρόνηση τις επιθυμίες του και να επιδιώξει να ικανοποιήσει τις πιο φυσικές από αυτές, που του εξασφαλίζουν την επιβίωση, και έπειτα εκείνες που αφενός είναι μέσα στις δυνατότητές του και αφετέρου θα του προσφέρουν περισσότερο ευχαρίστηση παρά πόνο.

γ) Να αποφύγει να επιδιώξει την ικανοποίηση πλασματικών μη φυσικών επιθυμιών όπως Δόξα, Πλούτο, Επιρροή, Εξουσία, που είναι ακόρεστες, δύσκολα ικανοποιούνται και ακόμα πιο δύσκολα διατηρούνται και βυθίζουν τον άνθρωπο σε ανασφάλεια, καχυποψία, αγωνία, πόνο και δυστυχία χωρίς τέλος. «Τίποτα δεν είναι αρκετό γι εκείνον που θεωρεί λίγο το αρκετό» σημειώνει ο Δάσκαλος.

δ) Να επιδιώξει την ειλικρινή φιλία και να αναζητήσει την προσωπική του ευδαιμονία και ασφάλεια, μέσω της ευδαιμονίας και ασφάλειας της κοινότητας των φίλων.

Η πορεία των πραγμάτων στο Επικούρειο Σύμπαν είναι συνισταμένη τριών παραγόντων: Της αναγκαιότητας (αίτιο – αιτιατό), του τυχαίου (αστάθμητος παράγων) και της παρέγκλισης που αποτελεί φαινομενικά αναίτια, μη προβλέψιμη, και σε μη καθορισμένο χρόνο ενέργεια που μπορεί να μεταβάλλει την πορεία των πραγμάτων και να οδηγήσει σε απρόβλεπτες διεργασίες. Η παρέγκλιση είναι ενδογενής ιδιότητα της ύλης και σ’ αυτήν εδράζεται η συνειδητότητα και η ελεύθερη βούληση του Ανθρώπου. Η ύπαρξη της παρέγκλισης επιβεβαιώνεται σήμερα από την αρχή της απροσδιοριστίας, βασικής αρχής της κβαντικής φυσικής. Με την παρέγκλιση ουσιαστικά αποσυνδέεται το αίτιο από το αποτέλεσμα και έτσι τίποτα δεν μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων. Ο άνθρωπος λοιπόν δεν είναι έρμαιο καμιάς μοίρας. Είναι αυτός που αποφασίζει ελεύθερα για την πορεία της ζωής του λαμβάνοντας κάθε φορά υπ’ όψιν του τα δεδομένα της συγκυρίας, όπου εκεί βέβαια παίζουν ρόλο και οι αναγκαιότητες και το τυχαίο.

Η ιδέα όμως της ελεύθερης βούλησης και της ανάληψης της ευθύνης των αποφάσεων για την ζωή τους δεν κάνει όλους τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Οι περισσότεροι έχουν την τάση να αποποιούνται το δικαίωμα αλλά και την ευθύνη να αποφασίζουν οι ίδιοι για την ζωή τους και αρέσκονται να τα αναθέτουν σε άλλους, στον αρχηγό της οικογένειας, τον ηγεμόνα, τον πολιτικό, στην μοίρα, στον θρησκευτικό ηγέτη, στον ίδιο τον θεό. Έτσι έχουν την ψευδαίσθηση ότι απαλλάσσονται από την ευθύνη των επιπτώσεων από μία πιθανή αποτυχία, που κάλλιστα μπορούν να φορτώσουν στις πλάτες αυτών που εμπιστεύθηκαν.

Ο Επίκουρος λοιπόν φαίνεται ότι στην προσπάθειά του να απαλλάξει τους ανθρώπους από τον φόβο των θεών και του θανάτου και να πολεμήσει τις δεισιδαιμονίες και τον παραλογισμό, τους φόρτωσε τον φόβο της προσωπικής ευθύνης για την ζωή τους. Φόβο που ανά τους αιώνες βρέθηκαν πολλοί καλοθελητές να εκμεταλλευτούν.

Σε άλλους όμως ανθρώπους η συνειδητοποίηση της ελεύθερης βούλησης και της ευθύνης των επιλογών, τους γεμίζει μ’ ένα αίσθημα αυτάρκειας ανεξαρτησίας και δημιουργικότητας. Τους κάνει ηγέτες του εαυτού τους. Τους ωθεί να ζήσουν την «αυθεντική Ζωή» όπως παρατηρεί ο υπαρξιστής φιλόσοφος Jean – Paul Sartre ο οποίος συμπληρώνει: «Χωρίς δυσκολίες δεν υπάρχει ελευθερία. Τόσο αυθεντικότερη είναι η ελευθερία όσο μεγαλύτερες είναι οι δυσκολίες». Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και οι Επικούρειοι.

  Ο Επικούρειος λοιπόν είναι ο δυνατός άνθρωπος.

 Γιατί χρειάζεται εσωτερική δύναμη, νηφαλιότητα και φρόνηση για να ελέγξει κανείς τους αρχέγονους φόβους του, να υποτάξει την απληστία και τις άλογες παρορμήσεις του και να ιεραρχήσει τις επιθυμίες του επιλέγοντας να ικανοποιήσει εκείνες που θα του εξασφαλίσουν πρώτιστα την επιβίωση έπειτα την ασφάλεια, την σωματική υγεία και την ψυχική ισορροπία.

  Ο Επικούρειος δεν είναι μετριόφρων.

 Η μετριοφροσύνη αφορά τους μέτριους και ο Επικούρειος δεν είναι μέτριος αλλά ξεχωριστός άνθρωπος. Δεν είναι επίσης ταπεινόφρων γιατί η ταπεινοφροσύνη αφορά τους ταπεινούς και καταφρονεμένους και ο Επικούρειος δεν είναι ούτε ταπεινός ούτε καταφρονεμένος, αλλά άνθρωπος σοβαρός, με προσωπικότητα αξίες και αυτοπεποίθηση, που παίρνει στα χέρια του το τιμόνι της ζωής του για να την οδηγήσει εκεί που αυτός έχει αποφασίσει.

  Ο Επικούρειος δεν βασίζεται ποτέ στην τύχη.

 Η τύχη λέει ο Δάσκαλος δεν είναι θεά όπως πολλοί πιστεύουν γιατί είναι άστατη και αλλοπρόσαλλη και από ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να προκύψουν τα μεγαλύτερα καλά όπως και τα χειρότερα κακά, αλλά αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν θα το διαχειριστεί ο άνθρωπος με φρόνηση ή όχι. Στο τέλος της γραφής προσθέτει είναι καλύτερα να πάρουμε με φρόνηση μια απόφαση που θα αποδειχτεί λάθος παρά στην τύχη μία απόφαση που θα αποδειχτεί σωστή.

  Ο Επικούρειος είναι άνθρωπος αυτάρκης.

 Γνωρίζει ότι όσες λιγότερες εξωτερικές εξαρτήσεις έχει τόσο πιο ελεύθερος είναι. «Μέγιστος καρπός της αυτάρκειας η Ελευθερία» λέει ο Δάσκαλος « Αυτός που ζει ελεύθερα και ανεξάρτητα δεν μπορεί να αποχτήσει μεγάλα πλούτη, γιατί αυτό απαιτεί δουλοπρέπεια είτε προς τον όχλο είτε προς την εξουσία, μπορεί όμως να έχει όσα χρειάζεται σε συνεχή επάρκεια». Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ο Επικούρειος είναι ολιγαρκής από πεποίθηση όπως π.χ. ο Κυνικός. Θα απολαύσει λοιπόν την πολυτέλεια όποτε του τύχει, γιατί την πολυτέλεια την απολαμβάνουν ηδονικότερα όσοι την έχουν λιγότερο ανάγκη. Άλλωστε και η λιτότητα έχει τα όριά της, όπως παρατηρεί ο σοφός μας Παππούς και όποιος το παραβλέπει αυτό παθαίνει κάτι αντίστοιχο με εκείνον που δεν βάζει όρια στις επιθυμίες του. Η αυτάρκεια λοιπόν των επικούρειων ουδέποτε φτάνει στα όρια του ασκητισμού όπως έχει υποστηριχτεί από κάποιους.

  Ο Επικούρειος δεν είναι ο άνθρωπος του καθήκοντος.

 Οι πράξεις του καθορίζονται από την ελεύθερη βούλησή του και όχι από κάποιο ακαθόριστο ομιχλώδες αίσθημα καθήκοντος προς κάποιον θεό η κάποια ηγεσία. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολα διαχειρίσιμος από την Εξουσία. Ο Επικούρειος θα επιλέξει να ακολουθήσει το μονοπάτι του πόνου αν αυτό τον οδηγεί στην λεωφόρο της ηδονής. Έτσι θα υποστεί τον πόνο και τον κίνδυνο του πολέμου επιδιώκοντας την κατά πολύ σημαντικότερη ηδονή της απόλαυσης της Ελευθερίας και της Ασφάλειας της προσωπικής του, της οικογενείας του και των φίλων του, αλλά αυτό θα είναι συνειδητή δική του απόφαση και όχι καθήκον, όπως ακριβώς έκαναν οι Έλληνες στις Θερμοπύλες, τον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα, αλλά και στο Μέτωπο της Αλβανίας στον τελευταίο μεγάλο πόλεμο. Η στωική έννοια του καθήκοντος που πέρασε στον Χριστιανισμό και τις άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια. Το δήθεν καθήκον στον θεό οδήγησε στην φρίκη της Ιερής Εξέτασης τον Μεσαίωνα αλλά και αποτέλεσε το πρόσχημα για τις τυχοδιωκτικές Σταυροφορίες της Δύσης με τα τραγικά τους αποτελέσματα την ίδια ιστορική Εποχή και στις μέρες μας σε μαζικά εγκλήματα όπως αυτό της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Το καθήκον προς την ηγεσία, την φυλή και την κακώς εννοούμενη πατρίδα, οδήγησε στο πρόσφατο παρελθόν ένα ολόκληρο Έθνος υψηλής πολιτισμικής στάθμης, να προκαλέσει το μακελειό του Β Παγκόσμιου Πολέμου και τα πρωτοφανή εγκλήματα γενοκτονίας εναντίον άλλων λαών που χαρακτηρίτηκαν σαν Ολοκαύτωμα.

  Ο Επικούρειος είναι ένας αισιόδοξος και χαρούμενος άνθρωπος.

 Να γελάς και να φιλοσοφείς την ώρα που ασχολείσαι με τις καθημερινές σου υποθέσεις συμβουλεύει ο Δάσκαλος. Να μην αναβάλλεις την χαρά αλλά να γεύεσαι την κάθε πολύτιμη στιγμή της θνητής ζωής σου. Να απολαμβάνεις αυτά που έχεις και να μην σκοτίζεσαι γι αυτά που δεν έχεις. Να απολαμβάνεις να φιλοσοφείς γιατί η φιλοσοφία είναι η μόνη ενασχόληση που μπορείς να γευθείς τους ηδονικούς καρπούς της άμεσα. Ποτέ μην πεις ότι είναι νωρίς ή ότι είναι πλέον αργά για φιλοσοφία. Είναι σαν να λες ότι είναι νωρίς η αργά για ευδαιμονία.

  Ο Επικούρειος είναι άνθρωπος χαμηλών τόνων.

 Δεν κάνει θόρυβο γύρω από το όνομά του, δεν επαίρεται για τον εαυτό του, τις γνώσεις του τις ικανότητές του, τα υλικά του αγαθά, δεν ζητά επιβεβαίωση από τους άλλους γιατί δεν την χρειάζεται. Είναι υπερήφανος γι αυτό που είναι, γι αυτό που αξίζει ο ίδιος. Αυτή είναι και η σημασία του περίφημου λάθε βιώσας και όχι ο αναχωρητισμός όπως κακώς πολλές φορές υποστηρίζεται από ορισμένους.

 Ο Επικούρειος είναι κοινωνικό ον.

 Πιστεύει στην ανάγκη της κοινωνικής συμβίωσης των ανθρώπων η οποία βασίζεται στο κοινωνικό συμβόλαιο, του να μην βλάπτει δηλαδή ο ένας τον άλλο και να επιδιώκουν μαζί την επίτευξη κοινών στόχων που θα διευκολύνουν την ζωή όλων. «Το της Φύσεως δίκαιον εστί σύμβολον του συμφέροντος εις το μη βλάπτειν αλλήλους μηδέ βλάπτεσθαι». (Επίκουρος – Κύριες Δόξες)

  Είναι δίκαιος και νομοταγής.

 Στην δικαιοσύνη και τον νόμο εδράζεται το κοινωνικό συμβόλαιο. «Η αταραξία είναι ο μέγιστος καρπός της δικαιοσύνης». Ο δίκαιος απολαμβάνει την ψυχική γαλήνη, ενώ ο άδικος είναι πάντοτε γεμάτος ταραχή, αφού ζει με τον φόβο της τιμωρίας και της εκδίκησης. Ο Επίκουρος θεωρούσε πως δεν ταιριάζει στον φιλόσοφο ακόμα και όταν αδικηθεί, να συγκρουσθεί ή να εκδικηθεί. ( Φιλόδημος Γαδαρινός : περί Επίκουρου)

  Είναι επίσης Δημοκρατικός.

 Γιατί μόνο στην δημοκρατία το δίκαιο και ο νόμος απορρέει από τους πολίτες και αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και αλλάζει πάλι από τους πολίτες όταν πάψει να την εξυπηρετεί. Γι’ αυτόν τον λόγο ο Επικούρειος στέκεται πάντα απέναντι στην Τυραννία. Είναι ξεκάθαρη θέση του Κήπου πως ο Επικούρειος δεν θα γίνει ποτέ Τύραννος. «Νόμος που δεν εξυπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον δεν είναι δίκαιος νόμος» (Επίκουρος-Κύριες Δόξες). Την προτροπή του Επίκουρου περί αποφυγής ενασχόλησης με την πολιτική, προκειμένου να διαφυλάξει ο σοφός την προσωπική του γαλήνη, θα πρέπει να την δούμε σαν παραίνεση και όχι σαν δογματική θέση, με φόντο την πολιτική κατάσταση των Ελληνιστικών χρόνων, όπου ο αποδυναμωμένος Δήμος είχε χάσει κάθε δυνατότητα να επηρεάσει τις τύχες της Πόλης και ο πολιτικός είτε είχε μετατραπεί σε χειροκροτητή του ηγεμόνα ( Στρατοκλής) είτε είχε εξοριστεί από την Πόλη(Δημοχάρης). Ο ίδιος ο Επίκουρος άλλωστε διευκρινίζει: «Όσοι φλέγονται από φιλοτιμία και φιλοδοξία, και δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά, ας ακολουθήσουν τη φυσική τους ορμή για πολιτική. Γιατί η απραγμοσύνη θα τους ταράξει περισσότερο και θα τους πληγώνει, όσο δεν τους γίνεται εκείνο που ορέγονται…» (από Θ 245. Επικ. 555)

  Οι Επικούρειοι τιμούν τους θεούς – θεσμούς της Πόλης

 Συμμετέχουν και χαίρονται περισσότερο απ’ όλους τις γιορτές και τις εκδηλώσεις της, γιατί αυτές δένουν τους ανθρώπους μεταξύ τους και ανεξάρτητα από την περιουσία τους και την κοινωνική τους θέση, τους κάνουν να αισθάνονται μέλη του ίδιου κοινωνικού συνόλου. Η κοινωνικότητα είναι λοιπόν για τους Επικούρειους φυσική ανάγκη. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να νοηθεί έξω από τον κοινωνικό του περίγυρο όχι μόνο στον Επικουρισμό αλλά στο σύνολο της Ελληνικής φιλοσοφίας αντίθετα με τις ανατολικές φιλοσοφίες.

  Η Επικούρεια φιλία και παρρησία

 Η εξωστρέφεια των Επικούρειων επιβεβαιώνεται από τον κεντρική θέση που κατέχει στην φιλοσοφία τους η φιλία. Δεν αρνούνται ότι η επιδίωξη της φιλίας όπως άλλωστε και της δικαιοσύνης, ξεκινά από ωφελιμιστικούς λόγους, καταλήγει όμως από μόνη της αρετή. Γιατί ο Επικούρειος θα επιδιώξει την προσωπική του ασφάλεια και ευδαιμονία μέσω της προαγωγής της ασφάλειας και ευδαιμονίας του συνόλου. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια γίνεται κατανοητό, γιατί το αίσθημα της προσφοράς στους άλλους αποτελεί για τους επικούρειους ηδονή και όχι καθήκον. «το εύ ποιείν ήδιόν εστι του εύ πάσχειν» (Το να ευεργετείς είναι ηδονικότερο από το να ευεργετείσαι).

Η ελευθερία του λόγου, η παρρησία των Επικούρειων, είναι βασικό στοιχείο της κοινωνικής τους συμπεριφοράς. Η άσκηση ελεύθερης αλλά καλοπροαίρετης κριτικής, με ευγένεια και νηφαλιότητα, συνδυάζεται πάντα με προσεκτική αποδοχή αντίστοιχης κριτικής από τους άλλους. Αυτό προϋποθέτει ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία χωρίς διαχωρισμούς με βάση το φύλο την περιουσία και την κοινωνική θέση. Αυτό είναι και το μεγάλο πείραμα που γίνεται στον Κήπο μέσα στην καρδιά της καθημαγμένης παρακμάζουσας Αθηναϊκής κοινωνίας των Ελληνιστικών χρόνων.

Με την προώθηση της φιλίας δημιουργούν οι Επικούρειοι ένα στενότερο κοινωνικό κύκλο από ειλικρινείς φίλους, πάντα πρόθυμους να στηρίζουν και να συμπαρίστανται ο ένας στον άλλο, μεταξύ των οποίων η δικαιοσύνη είναι αυτονόητη και δεν χρειάζεται νόμους για να επιβληθεί και σχηματίζουν έτσι ένα πλέγμα προστασίας και ασφάλειας για τον καθένα που συμμετέχει σε αυτόν, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης της κοινωνίας και των θεσμών. Η Φιλία είναι η Ακρόπολη της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας που παραμένει ελεύθερη ακόμα και όταν το Κάστρο της κοινωνίας και των θεσμών έχει αλωθεί όπως συνέβαινε στην εποχή του Επίκουρου στην Ελληνιστική Αθήνα και όπως δυστυχώς κινδυνεύει να συμβεί στην σημερινή Ελλάδα.

  Οι Επικούρειοι δεν φοβούνται τον θάνατο.

 Γιατί όσο εμείς είμαστε ζωντανοί αυτός δεν υπάρχει και όταν αυτός είναι παρών δεν υπάρχουμε εμείς για να τον αντιληφθούμε. Πέρα από τον θάνατο δεν υπάρχει τίποτα να φοβηθούμε ή να ελπίζουμε. Και ούτε την ανυπαρξία πρέπει να φοβάται κανείς γιατί ανύπαρκτος ήταν και πριν γεννηθεί. Ο θάνατος είναι αυτός που δίνει νόημα στην ζωή και κάνει κάθε στιγμή της πολύτιμη και ανεπανάληπτη. Γι αυτό πρέπει ο άνθρωπος να ζει την κάθε μέρα του σαν να ήταν η τελευταία της ζωής του. Καρπώσου την μέρα όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Ρωμαίος ποιητής Βιργίλιος. Αυτός που αναβάλλει την χαρά λέει ο Επίκουρος πεθαίνει πνιγμένος στις ασχολίες χωρίς να έχει ζήσει. Και όπως παρατηρεί ο Σενέκας το πολυτιμότερο αγαθό που μπορεί να προσφέρει ο άνθρωπος στους συνανθρώπους του είναι ο χρόνος του.

Οι Επικούρειοι δεν φοβούνται τους θεούς.

Οι θεοί των Επικούρειων είναι πρότυπα ευδαιμονίας και μακαριότητας για τους ανθρώπους. Δεν είναι φορείς παράλογων ηθικών κανόνων που επιβάλλουν με την αυθεντία τους στους ανθρώπους. Ούτε εξευμενίζονται από κανένα ούτε οργίζονται, ούτε μνησικακούν εναντίον κανενός, ούτε τιμωρούν και εκδικούνται, γιατί όπως λέει ο Δάσκαλος αυτό αντίκειται στην μακαριότητά τους και χαρακτηρίζει κατώτερα όντα. Επομένως οι θεοί δεν παρεμβαίνουν στην πορεία της ζωής των ανθρώπων, αλλά ούτε και αποτελούν αιτία των φυσικών φαινομένων τα οποία υπακούν σε φυσικούς νόμους είτε τους γνωρίζουμε είτε όχι. Οι θεοί είναι φίλοι των ανθρώπων και όχι δυνάστες. Και οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα λόγο να τους φοβούνται, αλλά ούτε και να ελπίζουν τίποτα από αυτούς. Στις δυσκολίες της ζωής ο άνθρωπος πρέπει να στηρίζεται στους συνανθρώπους του και όχι στους αμέτοχους θεούς. Γι αυτό το λόγο ο Διογένης ο Οινοανδέας προτείνει να αποδίδονται γελαστά τα πρόσωπα των θεών στα αγάλματα. Για τους Επικούρειους οι θεοί αντιπροσωπεύουν το πρότυπο της ψυχικής γαλήνης που πρέπει να επιδιώκει ο άνθρωπος. Γι αυτό και έχουν όλο το δικαίωμα όπως διακηρύσσει ο Δάσκαλος στον επίλογο της προς Μενοικέα επιστολής του, να ισχυρίζονται ότι ζουν σαν θεοί ανάμεσα σε ανθρώπους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΖΗΝ-ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΗΓΩΝ. (Hutchinson-Αβραμίδης)

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ-Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Χαράλαμπος Θεοδωρίδης)

Ο ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΣΤΟΝ 21Ο ΑΙΩΝΑ (ERIC ANDERSON)

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ (ΜΑΡΙΟΣ ΒΕΡΕΤΤΑΣ)

Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΤΑΞΑΣ)

Ο ΚΗΠΟΣ ΣΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΛΑΝΗΣ)

ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ ΖΩΗ (ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΕΥΡΑΣ)

Ο Δημήτρης Άλτας είναι ιατρός καρδιολόγος. Το κείμενο έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο Επικούρεια Φιλοσοφία.

ΕΚΗΒΟΛΟΣ