Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΑΝΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΑΝΑΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015

ΠΑΝ ΚΑΙ ΨΥΧΗ...

Ο ΠΑΝΑΣ και η ΨΥΧΗ. - Alte Nationalgalerie -Berlin


Εκδόσεις Ηλιοδρόμιον

Ώ Φίλε ΠΑΝ τε καί άλλοι όσοι τήδε Θεοί...

***

" Ο Σωκράτης κλείνει την αναφορά του στην ετυμολογία των ονομάτων των Θεών με το όνομα του ΠΑΝΟΣ, που θεωρείται γιος του Ερμού και γι' αυτό αποκαλείται και Ερμόπαν. Δίνει δε τις εξής δύο ετυμολογίες:

1). Πάν < ο πάν μηνύων
δηλαδή, αυτός που φανερώνει το πάν, διότι είναι γιος του Ερμού, 
του Θεού του λόγου, και ο λόγος εκφράζει και σημαίνει το πάν,
όπως είπε και προηγουμένως:
"ο λόγος τό πάν σημαίνει" (Κεφ. 23, 408c2).

2). Πάν < αεί πολών

δηλαδή, ο αιωνίως περιστρεφόμενος,
που δηλώνει την κυκλικότητα, το σύνολο.
Πράγματι ενώ το Έν συμβολίζει το συνεχές,
ο Πάν συμβολίζει το σύνολο των μεριστών πραγμάτων...

... Ο Πάν ως "Αιπόλος" της ανθρώπινης γενεάς
ερωτοτροπεί με τις ΝΥΜΦΕΣ,
διότι αυτές οι οντότητες αναλαμβάνουν
την ύφανση της ψυχής με το σώμα κατά την ενσάρκωση,
άρα αυτές συντηρούν τη ζωή.
Και ο λόγος εκδηλώνεται και καλλιεργείται
μέσα σε ένα έλλογο όν
που ζεί στα υποσελήνια πεδία..."

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
-- ΠΛΑΤΩΝ --«ΚΡΑΤΥΛΟΣ - ΠΕΡΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ»,
(Απόσπασμα από το ΣΧΟΛΙΟ --(αρ.162)-- Σελ.(496 - 500) του Βιβλίου),
Αρχαίο Κείμενο - Εισαγωγή - Απόδοση - Σχόλια- Ετυμολογικό Λεξικό:
~~~ ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΘΥΡΗΣ - ΜΑΡΙΑ ΜΑΡΑΓΚΟΥ ~~~
Εκδόσεις ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ - Σειρά: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ -(Αρ.14)-

***
ΠΑΝ ΚΑΙ ΨΥΧΗ...

Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014

Έρως ανίκατε μάχαν

Αφροδίτη, Πάνας και Έρως
Τό περίφημον άγαλμα τής Αφροδίτης με τον Πάνα, τον όποιον απειλεί με τό σανδάλιόν της, τό όποιον κρατεί εις τό δεξιόν της χέρι, υπεράνω δέ αυτών χαριεντίζεται μικρός έρως.

Από τήν Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου


Εορταί προς τιμήν του Έρωτος, τα λεγόμενα «Έρωτίδια», εωρτάζοντο στην Αρχαία Ελλάδα (και κυρίως εις την Βοιωτίαν - ανά πέμπτον έτος) κατά τον μήνα Ελαφηβολιώνα, περίπου γύρω στις 10-15 Μαρτίου του σημερινού ημερολο­γίου.
Γι' αυτό είναι κάπως παράξενο που σήμερα, αντί να εορτάζωμε ΕΡΩΤΙΔΙΑ, οι ερωτευμένοι τίθενται υπό την προστασίαν του καθολικού Αγίου Βαλεντίνου.


Ή λέξις έρως ετυμολογικώς:
Παρατηρούμε ότι ή λέξις έρως αρχίζει από το ΕΡ τής ερωής. Ερωή σημαίνει ορμητική κίνησις. Πράγματι, ό Πλάτων εις τον διάλογον ΚΡΑΤΥΛΟΣ διευκρινίζει ότι ό έρως είναι μία εισροή έξωθεν, όχι οικεία εις αυτόν ό όποιος ευρίσκεται υπό τήν κατοχήν τού έρωτος.
«...έρως δέ, ότι έσρεί (=είσρέει) έξω­θεν και ουκ οικεία έστιν ή ροή αύτη τω έχοντι, αλλ' έπείσακτος δια των ομμά­των, δια ταύτα από του έσρείν, «έσρος" τό γε παλαιόν έκαλείτο, νυν δέ έρως κέκληται...».


Και τό Ετυμολογικόν τό Μέγα:
«ή παρά τό είρειν, τό δεσμείν, ό συνδέων ημάς πόθος... ή άπό του Αρης, άρως και έρως... ή παρά τό όρώ, τό βλέπω- ό διά τής οράσεως έσγινόμενος τοις ανθρώπεις πόθος...».
Γι' αυτό και ή Γαλλίδα ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ έχει γράψει:


«...Στην Γαλλία όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν τήν ελληνική λέξη "έρως" αμετάφραστη, "Εros", διότι είναι αδύνατον νά μεταφραστούν μο­νολεκτικά όλα όσα αυτή σημαίνει...».


«Ερως» δεν σημαίνει μόνον αγάπη, επιθυμία, φιλότης, γενικώς τό «ό έρά τις». Ό έρως διά τους Ορφικούς και διά τον Ήσίοδον και διά τον Εμπεδοκλή είναι ή παγκόσμιος έλξις:
«Διά τούτον τον έρωτα πάντα ήρμοσται άλλήλοις, ώς έν έρωτι μένη κό­σμου στοιχεία θέοντα».

(Πρόκλος -Όρφ.) Δηλαδή, εξ αιτίας αυτού τού έρωτος τα πάντα έχουν συναρμοσθή μεταξύ τους, ώστε νά παραμένουν έν έρωτι όλα τά στοιχεία τού κόσμου, της δημιουργίας, τά όποια τρέχουν... 


Και ό Ησίοδος:
« Η τοι μεν πρώτιστα Χάος γένετ' αυτάρ έπειτα Γαία ευρύστερνος, πάντων έδος ασφαλές αίεί, ήδέ έρος, ός κάλλιστος έν άθανάτοισι θεοίσι...».


(Θεογ. 116) (=Βεβαίως, αληθώς, πρώτιστα υπήρξε το Χάος και ακολούθως έπειτα ή Γαία ή εύρύστερνος, έδρα ασφαλής τών πάντων, και ό έρως ό όποιος είναι ό κάλλιστος μεταξύ τών αθανάτων θεών...).

Ας διευκρινίσουμε και τήν διαφορά ανάμεσα στον έρωτα και τήν αγάπη. Ή αγάπη (έκ τού άγαν+πάομαι=άποκτώ, κατέχω) σημαίνει ότι πολύ επιθυμώ νά κα­τέχω το αντικείμενον τού ενδιαφέροντος μου, καί, γιατί όχι, νά κατέχωμαι αντι­στοίχως από αυτό.
Σημειωτέον ότι ό διαχωρισμός εννοίας αυτών τών δύο λέξεων (φαινομενικά παρομοίων) ΑΓΑΠΗ καί ΕΡΩΣ, είναι προνόμιον της ελληνικής γλώσσης.


Άλλες σχετικές λέξεις:


Φιλότης. (εκ τού ρ. φιλέω-ώ).


Πόθος, πόθος κυριολεκτικώς είναι το νά επιθυμώ κάποιον ό όποιος είναι απών. Λέγεται καί ποθή.


Στοργή: έκ τού στέργω, όπερ εκ του στέγω=καλύπτω, προφυλάττω.


Άρπυς. έκ τού ρ. αρπάζω, επειδή ό έρως «αρπάζει» τάς φρένας.


Άρμα καί ορμή: έκ τού ρήματος αρμόζω- δηλαδή, συνταίριασμα.


Κλείνοντας αυτό τό μικρό αφιέρωμα σημείωμα ας τελειώσουμε με τήν Σαπφώ καί τον Ευριπίδη:


«έρος δ' έτίναξέ μοι φρένας, ώς άνεμος κατ όρος δρύσιν έμπέτων»
Σαπφούς Μελών Β' 5 «Ό έρως μ' αφάνισε τά λογικά, σαν που ταράζει ό άνεμος τα δέντρα στα βουνά».



«Οστις δε τον Έρωτα ού κρίνει θεόν μέγαν
και υπέρτατον
πάντων δαιμόνιον, σκαιός εστί ή άπειρος,
μήποτε γνώς "θεών υπέρτατον"»
(Εύριπ. Άπόσπ. τραγ. «Αύγη») 

Τουτέστιν:

«Όποιος τον Ερωτα θεό πανίσχυρο μέσ' σ'όλα
κι ανώτερο δεν τον θαρρεί και τ ουρανού ακόμα,
είτ' έχει πέτρινη καρδιά, ή τόμορφο δεν νιώθει
που δώρο άπ' τους αθάνατους στον άνθρωπον εδόθη.



http://ypsipili.blogspot.gr/2008/02/blog-post.html
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...