Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΘΗΝΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΑΘΗΝΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2016

Γιατί πάντα ἡ θεά Ἀθηνᾶ ἀναπαριστᾶται ἐτοιμοπόλεμος;



Γιατί πάντα, μά πάντα, μά πάντα ἡ Θεά τῶν Ἑλλήνων Ἀθηνᾶ ἀναπαριστᾶται ἑτοιμοπόλεμη;
Ἡ Θεὰ τῆς καλοζυγισμένης σκέψεως, τῆς σοφίας, τῆς στρατηγικῆς, τῶν ὑπέροχων χειροτεχνημάτων;
Ἡ ΠΑΝΟΠΛΟΣ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ;
Ἡ ὑπέροχη Θεά, ποὺ δὲν ἐπιθυμεῖ τὸν πόλεμο, ἀλλὰ εἶναι πανέτοιμη νὰ τὸν διεξαγάγῃ, ὅταν ἡ ἀνάγκη τὸν ἐπιβάλλη καὶ ὄχι μόνον νὰ τὸν κάνει ἀλλὰ καὶ νὰ τὸν κερδίσῃ ὁπωσδήποτε;
Καὶ τὰ ὅπλα της εἶναι πολλά…
Ἀμυντικὰ καὶ ἐπιθετικὰ συγχρόνως.
Ἀλήθεια, γιατί ποτέ, μά ποτέ δέν τά ἐγκαταλείπει οὔτε μίαν στιγμή;
Μά γιατί εἶναι Ἑτοιμοπόλεμος, ὥστε νά μπορῇ νά παρασκευάζῃ Εἱρήνη;
Καὶ τὸ κράνος ἀκόμη, μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἐπομένη σκέψις…
Δέν θά μποροῦσε νά τό βγάλῃ ἀπό τό κεφάλι της διατηρῶντας τόν ὑπόλοιπο ὁπλισμό της, καί νά τό φορέσῃ σέ ἕνα λεπτό, ἐάν ἀπαιτηθῇ νά πολεμήσῃ; Ἐδῶ πιστεύω πὼς εἶναι τὸ κλειδί…
Ἡ Ἀθηνᾶ μᾶς διδάσκει…
Ἡ Θεὰ μᾶς λέει πὼς τὸ κράτος εἶναι ἡ προστασία τῆς Ἐλευθέρας Σκέψεως, τοῦ μυαλοῦ καὶ πῶς πρέπει ΠΑΝΤΑ τὸ μυαλὸ νὰ προστατεύεται, γιὰ νὰ εἶναιΚΑΘΑΡΟ καὶ ΑΚΡΙΒΟΔΙΚΑΙΟΝ!!!
Γιὰ νὰ βρίσκεται ΠΑΝΤΑ σὲ Ἐγρήγορση.
Γιὰ νὰ μὴν ξεχνᾶ πὼς ἡ ἔκβασις τῶν Πολέμων κρίνεται Πάντα Ἀπὸ τὴν Προστατευμένη Ἀμόλυντο Καθαρὴ Σκέψη.
Τὴν εὐλογία ἀρωγή της νὰ ἔχουμε ὅλοι…
Σήμερα ποὺ τὸ μυαλό μας βομβαρδίζεται…
Καὶ μὴν ξεχνᾶμε τὰ κράνη μας, τὰ πνευματικά μας κράνη.




Τρίτη 11 Αυγούστου 2015

ΓΙΑΤΙ Η ΠΑΛΛΑΔΑ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΙΣΟΘΕΟ ΟΔΥΣΣΕΑ;


Οι αντιλήψεις του ομηρικού ανθρώπου για τους θεούς του Ολύμπου παρέχονται αποσπασματικά και ευκαιριακά από τον ποιητή στα δύο μεγάλα του έπη: Ιλιάδα και Οδύσσεια. Εκείνος όμως που θέτει μια τάξη στις αντιλήψεις αυτές για τους θεούς και τις θεές είναι ο Ησίοδος. Ο ποιητής, στο γνωστό του έργο “Θεογονία”, προσπαθεί να βάλει μια τάξη στην ακαταστασία που επικρατεί στον κόσμο των θεών. Γι’ αυτόν η δημιουργία του κόσμου αρχίζει από το Χάος. Από αυτό δημιουργείται ο Ουρανός και η Γη, το πρώτο ζευγάρι στον κόσμο των θεών. Ακολουθούν οι άλλες δημιουργίες, ώσπου επικρατεί ο Δίας, ύστερα από αγώνες σκληρούς κατά των τιτάνων. O Ησίοδος πλάθει τους θεούς του Ολύμπου ανθρωπόμορφους, όπως τους φαντάζεται και ο ΄Ομηρος πριν από αυτόν.
Οι θεοί του Ολύμπου, κατά τον ΄Ομηρο, μπορεί να είναι ισχυρότεροι από τον άνθρωπο και αθάνατοι, αλλά δεν παύουν να έχουν κι αυτοί τις αδυναμίες τους, όπως και οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι με τη σειρά τους, επειδή έχουν την ανάγκη των θεών, τους λατρεύουν, προσφέροντάς τους θυσίες αιματηρές και αναίμακτες.


΄Ετσι, θεοί και άνθρωποι, πολλές φορές συνδέονται τόσο στενά μεταξύ τους, ώστε, όταν προφέρουμε το όνομα ενός ήρωα, να φέρουμε συγχρόνως συνειρμικά στο νου μας και τον αντίστοιχο προστάτη του θεό (Πάρης- Αφροδίτη, Οδυσσέας- Αθηνά ).
Ο Οδυσσέας στην Οδύσσεια έχει μια σύμμαχο θεά, η οποία τον συμπαραστέκεται σ' όλες τις δύσκολες στιγμές του και έναν άσπονδο εχθρό, τον Ποσειδώνα, που τον μισεί, γιατί τύφλωσε το γιο του Πολύφημο. Βοηθός και πιστός φύλακας του Οδυσσέα η Αθηνά, σκληρός και πείσμων διώκτης του ο Ποσειδώνας. Η Αθηνά συμπαθεί και προστατεύει τον Οδυσσέα από την αρχή του τρωικού πολέμου έως την επιστροφή του στην Ιθάκη και την αποκατάσταση της τάξης στο βασίλειό του.

Αντίθετα, το μίσος του Ποσειδώνα αρχίζει από τη στιγμή που ο ήρωας τυφλώνει τον Πολύφημο, γιο του Ποσειδώνα, και συνεχίζεται ίσαμε να φτάσει ο Οδυσσέας στην πατρίδα του. Και όσον αφορά στον Ποσειδώνα υπάρχει ένας σοβαρός λόγος που μισεί τον Οδυσσέα, ο γνωστός. Η Αθηνά όμως τι λόγους έχει να συμπαθεί και να συμπαραστέκεται τον Οδυσσέα και την οικογένειά του στις δύσκολες στιγμές; Είναι ένα ερώτημα που θέτει ο ποιητής με τη φωνή του Νέστορα, όταν ο σοφός γέροντας συζητά με τον Τηλέμαχο στο παλάτι του.

"ου γαρ πω ίδον ώδε θεούς αναφανδά φιλεύντας
ως κείνω αναφανδά παρίστατο Παλλάς Αθήνη".(γ,221-222)
"Γιατί δεν είδα από θεούς έτσι άλλη αγάπη ακόμα πιο φανερή
καθώς αυτόν (τον Οδυσσέα) προστάτευε η Παλλάδα".


Αναρωτιέται, λοιπόν, ο γερο-Νέστορας, γιατί δεν μπορεί να εξηγήσει με την πείρα και τη λογική που διαθέτει αυτή τη φανερή αγάπη της Αθηνάς προς τον ήρωα. Στρεφόμενος προς τον Τηλέμαχο του λέγει: “αν σ' αγαπούσε και σένα τόσο η Αθηνά, τότε δεν είχες να φοβηθείς κανένα”. Και δεν είχε άδικο, αφού η Αθηνά σ' όλα τα γεγονότα του έπους ακολουθεί από κοντά τα βήματα του Οδυσσέα και είναι έτοιμη πάντα να του προσφέρει τη βοήθειά της. Αψευδείς μάρτυρες οι πράξεις της σοφής θεάς.
Συγκεκριμένα, στην πρώτη συνέλευση των θεών στον ΄Ολυμπο (α, 47 και εξής), όταν ο Οδυσσέας βασανίζεται καθηλωμένος εφτά χρόνια στο νησί της Καλυψώς, η θεά βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει στη συνέλευση των θεών το θέμα του νόστου του Οδυσσέα, και πετυχαίνει με κοινή απόφαση όλων των θεών, εκτός του Ποσειδώνα, που απουσιάζει στην Αιθιοπία, την έγκριση της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη.
Και επειδή η απόφαση των θεών αργεί να εκτελεστεί, η Αθηνά επεμβαίνει δυναμικά στη δεύτερη συνέλευση των θεών (ε, 2 και εξής) και πείθει το Δία να ενεργοποιήσει τον Ερμή, προκειμένου να υποχρεωθεί η Καλυψώ να επιτρέψει στον Οδυσσέα να επιστρέψει στην πατρίδα του. Αυτή άλλωστε ήταν και η μοίρα του ήρωα, την οποία κανείς δεν μπορούσε να αγνοήσει.
Από την άλλη μεριά φαίνεται πως και ο Οδυσσέας τρέφει μεγάλο σεβασμό απέναντι στη θεά Αθηνά. Απόδειξη της αδυναμίας του αυτής προς τη θεά είναι ότι, κάθε φορά που βρίσκεται ο ήρωας σε δύσκολη θέση, τα βάζει με την κακή του μοίρα και με τους θεούς, που νομίζει πως και πάλι τον ξεγέλασαν. Ποτέ δεν καταφέρεται προσωπικά εναντίον της Αθηνάς. Ακόμη, και στις προσευχές του είναι διακριτικός. Γιατί είναι αλήθεια πως, όταν προσεύχεται, ανάμεσα στους άλλους θεούς που κατά περίπτωση επικαλείται τη βοήθειά τους, πάντα προέχει το όνομα της Παλλάδας Αθηνάς. Ο ήρωας γνωρίζει καλά πόσο του συμπαραστάθηκε η θεά στον Τρωικό πόλεμο και δε διστάζει να το ομολογήσει.


"τούτο δ' εγών εύ οίδα, ότι μοι πάρος ηπίη ήσθα,
είος ενί Τροίη πολεμίζομεν υίες Αχαιών".(ν, 314-15)
"Μα αλήθεια αυτό δεν το ξεχνώ πως με πονούσες πρώτα,
ενόσω πολεμούσαμε οι Αχαιοί στην Τροία".

΄Οταν όμως για κάποιο διάστημα η Αθηνά δεν του δείχνει φανερά τη συμπαράστασή της, τότε ο ήρωας, απογοητευμένος από την εσφαλμένη γνώμη του, διαμαρτύρεται και ζητά να ακούσει τις παρακλήσεις του η θεά.
"νυν δη περ μευ άκουσον, επεί πάρος ούποτ' άκουσας,
ραιομένου, ότε μ' έρραιε κλυτός εννοσίγαιος". (ζ, 325)
"Επειδή στο παρελθόν ποτέ δεν άκουσες την προσευχή μου,
όταν με κατάτρεχε ο ξακουστός Ποσειδώνας, τουλάχιστο άκουσέ με τώρα και βόηθα με".


Το αξιοσημείωτο είναι πως, ενώ απορεί και διαμαρτύρεται για τη δήθεν εγκατάλειψή του από τη θεά, όμως στην ίδια καταφεύγει και της ίδιας τη συνδρομή εκλιπαρεί πάλι.Το παράπονο του ήρωα είναι δικαιολογημένο, γιατί πράγματι η Αθηνά, για να μη δυσαρεστήσει το θείο της Ποσειδώνα, δεν αντιδρά στις άδικες και σε κάποιο σημείο ανεπίτρεπτες ενέργειες του Ποσειδώνα, του θεού της θάλασσας. Το εξομολογείται αργότερα η ίδια στον Οδυσσέα σε μια πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία μαζί του:


“δεν ήθελα ναρθώ σε σύγκρουση με τον αδελφό του πατέρα μου”.


Παρόλα αυτά, όταν ο Οδυσσέας κινδυνεύει να πνιγεί έξω από τη Σχερία, η Αθηνά επεμβαίνει αποφασιστικά, χωρίς να υπολογίσει τη δυσαρέσκεια του θείου της, σταματά την τρικυμία και ο Οδυσσέας κολυμπώντας φτάνει στη φιλόξενη χώρα της Ναυσικάς και ξεφεύγει το θάνατο. Η Αθηνά στην περίπτωση αυτή δε γαληνεύει μόνον την τρικυμισμένη θάλασσα, αλλά φωτίζει και το μυαλό του ήρωα να γαντζωθεί στο βράχο και να σωθεί από την ορμή του κύματος. Βέβαια, δε θα πρέπει να ξεχνούμε την όλη δραστηριότητα της θεάς, ώσπου να οδηγήσει τη Ναυσικά στο ποτάμι με την άμαξα και τις παραδουλεύτρες, για να πλύνουν τα ρούχα, ούτε ασφαλώς και την ομίχλη με την οποία σκεπάζει τον ήρωα, ώσπου να φτάσει απαρατήρητος στο παλάτι του Αλκίνοου και της Αρήτης.


"Τονδ' άρα Φαίηκες ναυσικλυτοί ουκ ενόησαν
ερχόμενον κατά άστυ δια σφέας. ου γαρ Αθήνη
εία ευπλόκαμος, δεινή θεός, η ρα οι αχλύν
θεσπεσίην κατέχευε φίλα φρονέουσ' ενί θυμώ"(η, 39-42)
"Κανένας από τους κοσμοξάκουστους Φαιάκους δεν τον είδε
γιατί δεν άφηνε η θεά, η λατευτή Παλλάδα,
και για καλό του με θεϊκό τον σκέπαζε σκοτάδι"


΄Υστερα από τα όσα αναφέραμε αναρωτιέται κανείς, και δικαιολογημένα, γιατί τέλος πάντων αυτή η συμπάθεια και αυτό το ενδιαφέρον της θεάς για ένα θνητό; Μήπως γιατί η Αθηνά μισεί τους Τρώες εξαιτίας του Πάρη ή μήπως γιατί ο Οδυσσέας πρόσφερε πλούσιες θυσίες και προσφορές στο βωμό της Αθηνάς; Πουθενά όμως στο έπος δεν αφήνεται από τον ποιητή να εννοηθεί κάτι τέτοιο. Τι στην αλήθεια συμβαίνει λοιπόν;
Την απάντηση στα εύλογα ερωτήματα του αναγνώστη (ακροατή) φροντίζει να δώσει ο ποιητής σε χρόνο ανύποπτο γι’ αυτόν, κατάλληλο όμως για τον ποιητή. Ο ποιητής αρέσκεται να κρατά σε αγωνία τον αναγνώστη (ακροατή), γι’ αυτό ξεκαθαρίζει και αποσαφηνίζει τα πράγματα με αργό ρυθμό και σε μικρές "δόσεις" θα λέγαμε, ώστε να άρει τις όποιες απορίες του απομένουν ακόμη. Ακολουθεί την τακτική της επιβράδυνσης.


Ο ποιητής δε βιάζεται, αρνείται να υποταχθεί στη λογική και τις απαιτήσεις του ακροατή (αναγνώστη). Δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα και τις απορίες του αναγνώστη, όταν εκείνος, ο ποιητής, θέλει.
Ο Οδυσσέας πέτυχε να μπει απαρατήρητος στο παλάτι του Αλκιίνοου και να πετύχει με την αποκάλυψ της ταυτότητάς του την επιστροφή στην πατρίδα του. Οι Φαίακες τον μεταφέρουν κοιμισμένο στο νησί του, τον αφήνουν στην ακτή και επιστρέφουν στην πατρίδα τους. ΄Όταν όμως κάποτε ξυπνά ο Οδυσσέας και έκπληκτος βλέπει γύρω του έναν τόπο εντελώς άγνωστο σ' αυτόν, κακές σκέψεις παιρνούν από το μυαλό του. Το τοπίο δεν του θυμίζει τίποτε από την Ιθάκη της νιότης του. Η θεά έχει καλύψει την περιοχή με ένα σύννεφο ομίχλης. Και τη στιγμή που ο ήρωας αναρωτιέται σε ποια χώρα πάλι να βρίσκεται, παρουσιάζεται η Αθηνά μεταμορφωμένη σε βοσκό και ζητά να μάθει ποιος είναι και πώς έφτασε ως την Ιθάκη.
Εκείνος, αντί να της απαντήσει ευθέως, της αφηγείται μια πλαστή ιστορία. Ο ήρωας το συνηθίζει αυτό, γιατί έτσι αποφεύγει να πει την αλήθεια και να αποκαλύψει την ταυτότητά του, την οποία προσπαθεί να κρατήσει μυστική με κάθε τρόπο. Η Αθηνά, που αντιλαμβάνεται την πρόθεσή του, αμέσως από από βοσκός μεταμορφώνεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια του Οδυσσέα σε μια ωραία γυναίκα, η οποία τον πλησιάζει, του πιάνει φιλικά το χέρι και του λέγει:


" Κερδαλέος κ' είη και επίπλοκος ος σε παρέλθοι
εν πάντεσσι δόλοισι, και ει θεός αντιάσειε,
σχέτλιες, ποικιλομήτα,δόλων ατ' ουκ αρ' έμελλες,
ούδ' εν ση περ εών γαίη, λήξειν απατάων
μύθων τε καικλοπίων, οι τι παιδόθεν φίλοι εισίν,
αλλ' άγε μηκέτι ταύτα λεγώμεθα, ειδότες άμφω
κέρδε' επεί συ μεν έσσι βροτών οχ άριστοςαπάντων
βουλή και μύθοισιν, εγώ Δε εν πάσι θεοίσι
μήτι τε κλέομαι και κέρδεσιν, ουδέ σύγ' έγνως
Παλλάδα δ' Αθηναίην, κούρην Διός, ή τε τοι αιεί
εν πάντεσσι πόνοισι παρίσταμαι ηδέ φυλάσσω,
και δε σε Φαιήκεσιν φίλον πάντεσσιν έθηκα.
Νυν αύ δεύρ' ικόμην, ίνα τοι συν μήτιν υφήνω
χρήματά τε κρύψω, όσα τοι Φαίηκεςαγαυοί
ώπασανοίκαδ' ιόντι εμή βουλή τε νόω Τε,
είπω θ' όσσα τοι αίσα δόμοις ένι ποιητοίσι
κήδε' ανασχέσθαι.”(ν 291-307)
" Σοφός και τετραπέρατος θα είναι όποιος σε περάσει
στα χίλια σου τεχνάσματα, θεός κι αν είναι ακόμα.
καημένε, πολυμήχανε και μάστορη στους δόλους,
μήτε μες στην πατρίδα σου τις πονηριές δεν παύεις
κι όσα ψευτόλογα αγαπάς από γεννησιμιό σου.
Μον' έλα, αυτά ας τ' αφήσουμε, το ξέρουμε κι οι δυο μας
ποιο μας συμφέρει, αφού και συ απ' όλους τους ανθρώπους
ο πρώτος είσαι στη βουλή και στη ρητοροσύνη,
κι εγώ για τη σοφία μου και την πολλή μου γνώση
στον ουρανό φημίζομαι στους αθανάτους όλους.
Μα μήτε εσύ δε γνώρισες την Αθηνά Παλλάδα,
τη θυγατέρα του Διός, που παραστέκω πάντα
κοντά σου σ' όλες τις δουλειές και σ' όλα σε προσέχω,
και τους Φαιάκους έκαμα να σ' αγαπήσουν όλοι.
Τώρα πάλε έφτασα κι εδώ βουλή μαζί σου να 'βρω,
να κρύψω αυτούς τους θησαυρούς, που οι ξακουστοί Φαιάκοι
σου δώσανε, όταν έφευγες με φώτιση δική μου,
και να σου πω όσα βάσανα γραφτό είναι να περάσεις
στο αρχοντικό το σπίτι σου".


H σκηνή είναι ομολογουμένως καταπληκτική,Συνομιλεί πρόσωπο με πρόσωπο ένας θνητός με μια αθάνατη θεά, την Αθηνά, τη θεά της σοφίας και επιπλέον, γιατί απαντά στη δική μας απορία αλλά και του Οδυσσέα. Προστατεύει τον Οδυσσέα η θεά, γιατί έχουν πολλά κοινά σημεία οι δυο τους. Εκείνη εξέχει στη γνώση και τη σοφία στον κόσμο των θεών, Εκείνος, αντίστοιχα, στον κόσμο των θνητών. Οι αρχαίοι έλεγαν:


"Ομοιος ομοίω αεί πελάζει" και δεν είχαν άδικο.


Η θεά Αθηνά είναι ειλικρινής μαζί του και του αποκαλύπτει το λόγο που δεν τον βοηθούσε, όταν κινδύνευε από την οργή του Ποσειδώνα. Δεν ήθελε, του λέγει, ναρθεί σε ρήξη με τον αδελφό του πατέρα της. Η αποκαλυπτική αυτή ομολογία της θεάς αφήνει άναυδο τον ήρωα και ικανοποιεί τον ακροατή, αφού η Αθηνά εμφανίζεται σε πολλές περιπτώσεις σαν από μηχανής θεός και δίνει λύσεις σε δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευνοούμενοί της, βοηθώντας έτσι και τον ποιητή να συνεχίσει την αφήγηση του επικού μύθου.


΄Οταν, λοιπόν, η ανθρώπινη σοφία συνεπικουρείται από τη θεϊκή και όταν η θεοσέβεια είναι πηγαία και διαρκής, τότε ο άνθρωπος αντιμετωπίζει όλες τις δυσκολίες της ζωής με ευκολία και θαυματουργεί.
Η όλη αναφορά μας θα μπορούσε, σε τελευταία ανάλυση, να χαρακτηριστεί και ως ένα δείγμα επιβράδυνσης, την οποία αγαπά, και πολλές φορές εφαρμόζει στο έπος ο ποιητής, για να φτάσει στον αντικειμενικό του σκοπό, όπως αυτός τον σχεδίασε, αφού τίποτε στην τύχη δεν κάνει ο ΄Ομηρος. Αυτό είναι ίσως και μια ακόμη απόδειξη πως το έργο είναι δημιούργημα ενός και μόνου μεγάλου δημιουργού. Ο ποιητής με τον τρόπο του θέτει στον αναγνώστη ερωτήματα, τον κρατά σε αγωνία, αλλά κάποτε, όταν ο ίδιος κρίνει κατάλληλη την περίπτωση, δίνει τις δικές του εξηγήσεις-απαντήσεις, πράγμα που ικανοποιεί τον αναγνώστη και τον λυτρώνει από την αγωνία του.
Πληροφορήθηκε ο Οδυσσέας για τη συμπάθεια που τρέφει η θεά απέναντί του, αλλά μαζί του ενημερώθηκε και ο ακροατής, που ανυπομονούσε να μάθει το λόγο της συμπάθειας και αγάπης της Αθηνάς προς τον προστατευόμενό της Οδυσσέα. Μια ακόμη δικαιολογημένη απορία, δική μας, του Νέστορα και πολλών άλλων, έχει απαντηθεί ικανοποιητικά.
Η απάντηση της Αθηνάς μπορεί να ικανοποίησε τον αναγνώστη, τον Οδυσσέα, το Νέστορα και άλλους, αλλά ταυτόχρονα προκάλεσε ένα νέο μεγάλο ερωτηματικό στον προσεκτικό μελετητή του έπους.
Τελικά, πότε λέγει την αλήθεια η Αθηνά στο έπος, όταν δηλαδή κατηγορηματικά δηλώνει στον Οδυσσέα πως αν δε τον βοήθησε σε δύσκολες στιγμές είναι γιατί δεν ήθελε να έρθει σε ρήξη με τον αδελφό του πατέρα της, τον Ποσειδώνα, ή όταν, χωρίς να υπολογίσει το θεό της θάλασσας, επενέβη, σταμάτησε την τρικυμία και έσωσε τη ζωή του προστατευομένου της Οδυσσέα στο νησί των Φαιάκων;
Είναι ένα ζήτημα υπό εξέταση.




ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ.ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ





Η Επίκληση του Τηλέμαχου στην Αθηνά

Pallas Athena - collection of Vatican Museum

(...) ὁ Τηλέμαχος στ' ἀκρόγιαλο κατέβη,
τὰ χέρια θαλασσόνιψε, κι ἔκαμε δέηση κι εἶπε·


“Ἄκου μ', ἐσὺ ὁ θεός, ποὺ ἐχτὲς στὸν πύργο ἦρθες καὶ μοῦ 'πες
νὰ πάρω πλοῖο καὶ στ' ἀχνὰ τὰ πέλαα ν' ἀρμενίσω,
νὰ μάθω ἂ γύρισε ὁ γονιὸς ποὺ λείπει τόσους χρόνους,

κι ὅμως μποδίζουν οἱ Ἀχαιοί, καὶ μάλιστα οἱ μνηστῆρες,
πού 'ναι μεγάλη ἡ κάκια τους, περίσσια ἡ περηφάνεια.”



**********



Τηλέμαχος δ᾽ ἀπάνευθε κιὼν ἐπὶ θῖνα θαλάσσης,

χεῖρας νιψάμενος πολιῆς ἁλὸς εὔχετ᾽ Ἀθήνῃ·

"κλῦθί μευ, ὃ χθιζὸς θεὸς ἤλυθες ἡμέτερον δῶ
καὶ μ᾽ ἐν νηὶ κέλευσας ἐπ᾽ ἠεροειδέα πόντον
νόστον πευσόμενον πατρὸς δὴν οἰχομένοιο

ἔρχεσθαι· τὰ δὲ πάντα διατρίβουσιν Ἀχαιοί,
μνηστῆρες δὲ μάλιστα κακῶς ὑπερηνορέοντες."




μήρου δύσσεια. θακησων γορ. Τηλεμχου ποδημα.
Ραψωδία β - στοίχοι 260-266


Ο Τηλέμαχος στην Ιθάκη παρακαλεί την Αθηνά για βοήθεια  - Jan Styka

Τρίτη 28 Απριλίου 2015

Η Αθηνά Εκπαιδεύτρια των Πολεμιστών και Αρωγός των Ηρώων στην Γλυπτική

Athena arms the warrior by Karl Heinrich Möller, 1851







Athena instructs the young man in the use of weapons by Hermann Schievelbein, 1853










Athena leads the young man into the new fight by Albert Wolff, 1853 1







Athena protects the young hero by Gustav Blaeser, 1854












Nike (or Iris) takes the fallen hero to Olympus By August Wredow 1857 2







Nike assists the wounded warrior By Ludwig Wilhelm Wichmann, 1853


Nike crowns the warrior by Friedrich Drake, 1853



Nike instructs the boy in heroic history By Emil Wolff, 1847


Statues on the Palace Bridge



The goddess Victoria riding on quadriga, National Monument of Victor Emmanuel II, Rome, Italy

Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2014

Η σοφία, ο ήλιος του μεσονυκτίου, και η γλαύκα της Θεάς Αθηνάς


«H γλαύκα της Αθηνάς πετάει μόλις η μέρα γείρει προς την δύση της...». Όπως έχω γράψει σχετικά σε παλαιότερο άρθρο μου (εδώ), γνωρίζουμε η Αθηνά είναι η θεά της σοφίας, και η γλαύκα είναι το ιερό πτηνό της.   Οι κάτοικοι της Αθήνας πίστευαν πως η θεά Αθηνά έπαιρνε συχνά τη μορφή της γλαύκας, όταν ήθελε να παρουσιαστεί στους ανθρώπους. Η γλαύκα χρησιμοποιόταν επίσης από την Αθηνά ως αγγελιοφόρος της.  Για ποιό λόγο λοιπόν επιλέχθηκε η γλαύκα ώς το ιερό πτήνό της Θεάς, τι ήθελαν να συμβολίσουν οι αρχαίοι μυθαγωγοί με την επιλογή αυτή;

Όπως γνωρίζουμε η γλαύκα είναι νυχτόβιο πτηνό το οποίο έχει εξαιρετική όραση ακόμα και στο σκοτάδι. Έχει την φυσική συνεπώς ιδιότητα,  να βλέπει την «αθέατη πλευρά των πραγμάτων»,  εκεί που άλλοι αδυνατούν λόγω του σκότους.


Ας εξετάσουμε  τι σημαίνει η «σοφία». Η «σοφία» αφορά όχι μία απλή γνωστική διαδικασία, αλλά  την  μετουσίωση της  γνώσης σε βίωμα, αρετή  πνευματικότητα και εν τέλη σε μία αρμονική  στάση ζωής. Ο Πλάτωνας  μας αποκαλύπτει σχετικά: «H  σοφία  δεν μπορεί να διατυπωθεί με το λόγο, όπως άλλες γνώσεις, αλλά, μέσα από μακρόχρονη κοινή αναζήτηση της ουσίας του πράγματος και την αδιάκοπη απασχόληση με το πρόβλημα, ξαφνικά, σαν το φως που ανάβει από μια σπίθα, γεννιέται στην ψυχή, και υστέρα τρέφεται μόνη της.»


Σην Πολιτεία  αναφέρει  πως η αληθινή (φιλο) σοφία είναι η περιαγωγή της ψυχής από μια νυχτερινή ημέρα σε μια αληθινή, δηλαδή είναι επάνοδος στο αληθινό ον.  Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο αληθινός (φιλό) σοφος λοιπόν, από άποψη αρχής, είναι αυτός που έχει ως αποστολή να μεταστρέφει την ψυχή, μηδέ εξαιρουμένης και της δικής του, από την ημερήσια νύχτα της στον αληθινό της φωτισμό: να την επαναφέρει στην αρχέγονη οντολογική της βάση· σε εκείνο τον τόπο, όπου βασιλεύει η φρόνηση και η δύναμη. Μια τέτοια μεταστροφή όμως δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη, 'σαν να στρίβεις ένα όστρακο' , αλλά είναι μια ανηφορική και συγχρόνως ανοδική οδός. Ανηφορική και κουραστική οδός είναι η φιλοσοφική παίδευση του ανθρώπου, έτσι ώστε η ίδια η ψυχή του να ενεργοποιεί τον καλύτερο εαυτό της, να φωτίζεται και να φωτίζει: να κατευθύνεται «ες τ ν κα το ντος τ φαιντατον» 



Ιδού λοιπόν για ποιό λόγο η νυχτόβια γλαύκα συμβολίζει την σοφία.  Η σοφία μπόρεί να  επιτευχθεί  μόνο μακριά από το φως της ημέρας και την φασαρία,  όταν ο άνθρωπος απομονώνεται από το φυσικό περιβάλλον του, προσπαθώντας να ανακαλύψει  την πραγματική υπόσταση των πραγμάτων, και να έρθει σε επαφή με  την Θεία του υπόσταση.  Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πλωτίνος :


....«Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να απομακρυνθούμε από όλα τα εξωτερικά, στραμμένοι ολοκληρωτικά προς τα μέσα.Καμία κλίση προς τα έξω, το σύνολο των πραγμάτων πρέπει να αγνοηθεί. Η ψυχή τότε δεν θα δει τον θεό να εμφανίζεται ξαφνικά μέσα της, διότι δεν υπάρχει τίποτα πια που να τους χωρίζει, καθώς τότε δεν υπάρχουν δύο. Ο ορών είναι ένα με το ορώμενο, δεν είναι όραμα αλλά ένωση. Και τότε η ψυχή δεν έχει πια συνείδηση πως βρίσκεται μέσα σε ένα σώμα, ούτε πως ο εαυτός της έχει κάποια ταυτότητα...(..) ...Πολλάκις αφυπνισθείς από την κατάσταση στην οποία βρισκόμουν μέσα στο σώμα μου και εισελθών στον ίδιο τον εαυτό μου, αποξενώνομαι από κάθε τι άλλο.Μέσα στο εσώτερο είναι μου βλέπω μία θαυμάσια ομορφιά, που με πείθει για την υπέροχη μοίρα που με αναμένει. Η δραστηριότητα του πνεύματος μου βρίσκεται στο ύψιστο σημείο. Είναι ένα με τον Θεό, εδράζομαι σε αυτόν ευρισκόμενος υπεράνω κάθε νοητού. Έπειτα όμως, από την ανάπαυση μου σε αυτόν, αφού κατεβώ στον χώρο του λογισμού και η ψυχή μου επανεισέλθει στο σώμα, απορώ πως "πότε και νύν" ήταν δυνατόν να κατέλθω, και πως η ψυχή μπορούσε να εισέλθει στο σώμα, αφού είναι αυτή που μου αποκαλύφθηκε (κατά την έκσταση μου)... (...)...Δεν είναι γνωστό από πού ήρθε το ΦΩΣ, από έξω ή από μέσα», και όταν έπαυσε να βλέπει το φως εξηγεί:



«Ήταν λοιπόν μέσα και ωστόσο όχι μέσα. Δεν πρέπει να ερωτηθεί από πού ήρθε,. Δεν υπάρχει ένα ‘από πού’, επειδή ούτε ήρθε ούτε έφυγε, αλλά εμφανίστηκε και εξαφανίστηκε. Για αυτό δεν είναι ανάγκη να το εξαναγκάσει, αλλά πρέπει να περιμένει σιωπηλός έως ότου εμφανιστεί και να προετοιμαστεί για να το δει, όπως το βλέμμα περιμένει την ανατολή του ήλιου»..


Ιδού επίσης  ο λόγος για τον οποίο όλα τα μυστήρια τελούνταν στο σκότος,  με απώτερο σκοπό την αποκάλυψη του φωτός του Ήλιου του μεσονυχτίου,  τον πνευματικό ήλιο («Ιερόν Πυρ» ή «Ιερόν Αθάνατον Πυρ») , το οποίο αναγεννούσε τον άνθρωπο  καθιστώντας τον αυτόφωτο  όπως ο Ήλιος,  και όχι  ετερόφωτος, που απλά αντανακλά γνώμες και γνώσεις άλλων.


Ο Απούλιος αναφέρει σχετικά με  την «Θέα του Φωτός του Μεσονυκτίου»,  κατά την  μύηση του στα μυστήρια του Διονύσου, όπου πέρασε τις πύλες του Άδη:


«... Επλησίασα τα όρια του θανάτου, επέρασα το κατώφλιον της Περσεφόνης, ωχήθην επί όλων των στοιχείων και επέστρεψα επί της γης. Είδα τον ήλιον να λάμπη με το απαστράπτον λευκόν φως του κατά το μεσονύκτιον και προσήγγισα τους άνω και τους κάτω θεούς και προσηυχήθην προς αυτούς πρόσωπον προς πρόσωπον .... Ο ήλιος του μεσονυχτίου ! Ο ήλιος ο διαπερνών τα σκότη και φωτίζων μέσα εις την νύχτα! Ο ήλιος ο σώζων αλλά και ο κατακεραυνώνων ...»


Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014

Της Αθηνάς Ανάγλυφο

Αθηνά Σκεπτόμενη

Πως ακούμπησες άπραγα το δόρυ;

Τη φοβερή σου περικεφαλαία

βαριά πως γέρνεις προς το στήθος, Κόρη;

Ποιός πόνος τόσο είναι τρανός, ω Ιδέα,

για να σε φτάση! Οχτροί κεραυνοφόροι

δεν είναι για δικά σου τρόπαια νέα;


Δεν οδηγεί στο Βράχο σου την πλώρη

του καραβιού σου πλέον πομπή αθηναία;

Σε ταφόπετρα βλέπω να την έχη

καρφωμένη μια πίκρα την Παλλάδα.


Ω! κάτι μέγα, απίστευτο θα τρέχη ...

Χαμένη κλαις την ιερή σου πόλη

ή νεκρή μέσ’ στο μνήμα και την όλη

του τότε και του τώρα, ωιμένα! Ελλάδα;




Κωστής Παλαμάς

Σάββατο 19 Ιουλίου 2014

Ἀθηνᾶ καὶ Ποσειδῶν


Ἀθηνᾶ καὶ Ποσειδῶν
Καμέα,  σαρδόνυξ καὶ ὄνυξ, 1ος αἰ. π.Χ.
Ἀρχαιολογικὸν Μουσεῖον Ναυπλίου.
Τὰ γράμματα ΠΥ χαραγμένα στὸ κάτω μέρος, δείχνουν ὃτι τὸ ἒργο αὐτό θὰ μποροῦσε νὰ ἀποδοθῇ στὸν Πυργοτέλη τῆς Ὓστερης Ἑλληνιστικῆς Ἐποχῆς.
Αὐτὸ τὸ διάσημο κόσμημα ἀπεικονίζει τὴ σκηνὴ τοῦ ἀνταγωνισμοῦ μεταξὺ τοῦ Ποσειδῶνα καὶ τῆς Ἀθηνᾶς γιὰ τὴν κυριαρχία τῆς Ἀθήνας τὴν ἐποχὴ τοῦ μυθικοῦ βασιλέα Κέκροπα. Ὁ Ποσειδῶν δημιούργησε μία βρὐση ἀπὸ τὴν ὁποία ἒτρεχε θαλασσινὸ νερὸ, τὴ «θάλασσα τοῦ Ἐρεχθέα», ἐνῶ τὸ δῶρο τῆς Ἀθηνᾶς ἦταν ἓνα δέντρο ἐλιᾶς. Μία ἐκδοχὴ τοῦ μύθου διηγεῖται ὃτι οἱ Ἀθηναῖοι, χάρη στὴ γυναικεία συμμετοχὴ στὴν ψηφοφορία, ἐπέλεξαν τὸ δῶρο τῆς θεᾶς Ἀθηνᾶς, καὶ ἡ πόλη πῆρε ἒτσι ἀπὸ αὐτὴν τὸ ὂνομά της. Ἀνάμεσα στὶς δύο θεότητες εἶναι ἡ ἐλιὰ καὶ ἓνα φίδι (στὸ ὁποῖο ὁ Κέκροπας ἢ τὸ παιδὶ Ἐριχθόνιος, ἐνσαρκώθηκε), ποὺ καὶ τὰ δύο φυλάσσονταν στὸ Ἐρεχθεῖο τὴν Κλασικὴ ἐποχή…


Παρασκευή 4 Ιουλίου 2014

ΘΑ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΩ ΤΗ ΘΕΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ

Αθηνά Παρθένος - αντίγραφο του Φειδία 

Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη,
Την παρθενιά, την προκοπή, τη γνώσι, τη σοφία·
'Σ τα χώματά σου τα ιερά, θεοχτισμένη Αθήνα,
Τέτοιο τραγούδι αιώνια ταιριάζει να γροικιέται.

Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη
Και το δικό σου τ' όνομα μαζή με το δικό της
Θα πλέξω 'ς το τραγούδι μου ζευγαρωμένο, χώρα
Που βγήκες απ' τα χέρια της κ' είσαι του νου της λάμψι.
Αέρα γαλανόφτερε και μοσχοβολισμένε
Οπ' αγκαλιάζεις πατρικά την γην αυτήν και κάνεις
Ολόλαμπραις ταις 'μέραις μας κι' αχνόξανθαις ταις νύχταις,
Πάρε και το τραγούδι μου και λάμπρυνε κ' εκείνο
Και σκόρπισέ το σε βουνά, και δάση, κι' ακρογιάλια.
Κάμποι, απ' την άφθαρτην εληά λευκοπρασινισμένοι,
Ταπεινοί βράχοι που καιρούς θυμίζετ' ακουσμένους,
Δεχθήτε το λαχταριστό κι' ακούστε το με πόνο,
Κι' αντιλαλείτε το σκοπό, κρατάτε μου το ίσο
Απ' ταις οχθιαίς κι' απ' ταις σπηλιαίς, καλόβουλαις νεράιδες.
Και δος μου δύναμι, θεά, και καλοτύχισέ με,
Κι' άλλα τραγούδια έχω για σε, πάντα για σε τραγούδια.
Γι' αυτήν γεννάει 'σαν κεραυνούς τους στίχους ο Αισχύλος,
Γι' αυτήν πεθαίνει άκακα 'ς τη φυλακή ο Σωκράτης,
Κι' απάνου κι' εις τον Όλυμπο φτερώνεται ο Φειδίας
Και ξαγναντεύει τους θεούς και με το σκαλιστήρι
Τους ξαναπλάθει ξάστερους και χρυσελεφαντένιους.
Γι' αυτήν θα κάμουν θαύματα και νιαις και γέροι ακόμα.
Ύμνος εις την Αθηνά ΥΠΟ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ (απόσπασμα)



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...