Η Θεά του Κάλλους είναι μία από τας πλέον ζωηράς αλληγορικάς παραστάσεις της Ελληνικής Θρησκείας. Αναφέρεται εις γεγονότα της δημιουργίας των μορφών της Φύσεως, της ανθρωπίνης υπάρξεως και εις τας λειτουργίας του δρώντος υπεράνω ημών πνεύματος. Ότι αναφέρεται εις τους νόμους τούτους της Φύσεως θα διακρίνωμεν ευθύς ως εξετάσωμεν την γενεολογίαν της.
Η Αφροδίτη, κατά τας παραδόσεις των αρχαίων Ελλήνων ήτο θυγάτηρ του Ουρανού και της Θαλάσσης, του Ουρανού και της Ημέρας, του Κρόνου και της Ευρυνόμης, του Διός και της Διώνης. Επίσης ελέγετο, ότι προήλθεν εξ ωού περιστεράς, πεσόντος εξ ουρανού εις την Γην. Κατά την πρώτην εκδοχήν εγεννήθη εκ του αφρού της θαλάσσης, όταν ερρίφθησαν εντός αυτής τα αποκοπέντα υπό της φοβεράς Άρπηος του Κρόνου μόρια της ανδρότητος του Ουρανού. Ευθύς μετά την γέννησίν της πλέουσα επί των κυμάτων εντός οστράκου, έφθασε το πρώτον εις Κύθηρα και έπειτα εις Κύπρον, όπου περιεποιούντο αυτήν ως τροφοί αι Ώραι.
Κατά τους αρχαίους μύστας τα αποκοπέντα μόρια της ανδρότητος του Ουρανού συμβολίζουν σπερματικόν τύπον, ο οποίος μεταφερόμενος διά της ουσίας του αιθέρος εις την θάλασσαν, αποκτά εκεί μορφήν. Ο Κρόνος εικονίζει τον Χρόνον και η Άρπη τα διά του Χρόνου εμφανιζόμενα σπέρματα του Ουρανού. Επίστευον, δηλαδή, ότι αι δυναμικαί ιδιότητες, αι προκαλούσαι τηv σύστασιν των μορφών προέρχονται εκ των επιδράσεων του Ουρανού προς την Γην, και ότι αι επιδράσεις αύται δίδουν προς την ουσίαν της Γης, με την βοήθειαν του φωτός της ημέρας, τον τόνον να ενεργή κατά τρόπον .συντελούντα εις την διάπλασίν της και εις την κατά μέρος οργάνωσίν της εις μορφάς.
Η δημιουργική αύτη εργασία, κατά τους αρχαίους μύστας, εγένετο τη βοηθεία της ουσίας του αιθέρος. Πως όμως δεν γνωρίζομεν σήμερον. Ίσως τα κατερχόμενα εξ ουρανού προς την Γην κύματα του αιθέρος μίγνυνται με τα μη συναποτελέσαντα ακόμη μορφάς υλικά άτομα. Εκ της μίξεως δε επέρχεται η συνεργασία των, ή αν τούτο δεν γίνεται, τα εξ Ουρανού κύματα επιδρούν κατά τοιούτον τρόπον επί του υπάρχοντος μεταξύ των υλικών ατόμων αιθέρος ώστε να τον εξαναγκάζουν εις ωρισμένας ενεργείας, συντρεχούσας την συγκρότησιν των μορφών. Τα εξ ουρανού προερχόμενα κύματα είναι διαφόρου εντάσεως. Είναι ανάλογα προς την θέσιν και την κίνησιν των διαφόρων σωμάτων του πλανητικού μας συστήματος, τα οποία κινούνται συνεχώς. Επί πλέον ο αιθήρ ο οποίος συνδέει τα άτομα της ύλης, δεν ενεργεί εις εκάστη μορφήν με την ιδίαν έντασιν και τον ίδιον τρόπον. Διά τον λόγον αυτόν χωρίζεται και διακρίνεται η ειδικότης των μορφών, ο ατομικός των τύπος, ο διαιωνιζόμενος και εξελισσόμενος εις την Φύσιν. Τον ατομικόν τούτον μορφικόν τύπον συμβολίζει η Θεά του Κάλλους. Ο συμβολιζόμενος υπό της Θεάς Αφροδίτης τύπος των μορφών είναι εκείνο το οποίον διακρίνομεν εις τους διαιωνιστικούς πυρήνες και ειδικότερον εκείνο το οποίον συνδέει τα υλικά στοιχεία, τα αποτελούντα αυτάς. Δεν είναι όμως το πρωταρχικόν πυρ, το αλληγορούμενον υπό του Θεού Διός, αλλά μία από τας θαυμασιωτέρας εμφανίσεις του.
Ετέρα εμφάνισις του πρωταρχικού πυρός είναι η μετά των υλικών στοιχείων επαφή του, εκ της οποίας έρχεται εις το Είναι του το υλικόν πυρ, το αλληγορούμενον υπό του Θεού Ηφαίστου, συζύγου της Θεάς του Κάλλους.
Κατά τας δοξασίας των αρχαίων μυστών, όλαι αι αλλοιώσεις των μορφικών πλασμάτων και οι μετασχηματισμοί των στοιχείων τα οποία αποτελούν αυτά, οφείλονται κυρίως εις τας δύο διαφορετικάς από απόψεως ενεργείας, εμφανίσεις του πρωταρχικού πυρός, τας αλληγορουμένας υπό των Θεών Ηφαίστου και Αφροδίτης. Τούτο δε καταφαίνεται εάν προσέξωμεν τας αλληγορίας των Θεών Διός, Ήρας, Ηφαίστου, Άρεως, Αφροδίτης και των τέκνων της, Έρωτος και Αρμονίας.
Η συνεργασία του Θεού Διός, πρωταρχικού πυρός, και της Θεάς Ήρας, υλικής ουσίας, έχει ως αποτέλεσμα τα υλικόν πυρ, τον Θεόν Ήφαιστον και την παραγομένην κίνησιν, τον Θεόν Άρην. Ακολούθως η συνεργασία της κινήσεως, του Θεού Άρεως, και του τύπου των μορφών, της Θεάς ‘Αφροδίτης, δημιουργεί τα τέκνα των Έρωτα και Αρμονίαν. Τα δύο αυτά τέκνα των Θεών έρχονται εις το Είναι των εκ της αδιαχωρίστου πλέον ενώσεως της κινήσεως και του μορφικού τύπου, ή καλλίτερον, εκ της ενεργείας του τύπου των μορφών και της κινήσεως των υλικών στοιχείων, των συντρεχόντων εις την δημιουργίαν της υλικής μορφής. Δια την επίτευξιν των μεγάλων τούτων αποτελεσμάτων της Θεάς Αφροδίτης και του Θεού Άρεως τα μέγισται υποβοηθεί ο Θεός Ήφαιστος δια της ισχύος του. Περιβάλλει αμφοτέρους τους Θεούς με το χρυσούν του δίκτυον το οποίον αλληγορεί, ότι μετά την εκδήλωσιν του υλικού πυρός ουδέποτε θα επέλθει χωρισμός μεταξύ του τύπου των μορφών και της κινήσεως των υλικών στοιχείων. Αντιθέτως τα δύο ταύτα αμοιβαίως θα εξελίσσωνται εις Θειοτέρας ενεργείας και θα δημιουργούν τελειοτέρους κόσμους.
Τα ανωτέρω εικάζομεν και εκ σωζομένου αποσπάσματος ύμνου των Ορφικών προς την Θεάν του Κάλλους, ο οποίος λέγει: «πάντα γαρ εκθέσεν έστιν, υποζεύξατο δε κόσμον και κρατείς τρισσών Μοιρών γέννος δε πάντα, όσα τ’ εν Ουρανώ έστι και εν γαίη πολυκάρπω εν πόντω τε βυθώ τε, σεμνή βάκχοιο πάρεδρε».[1]
Και ο Αισχύλος εις τας «Δαναΐδας» του λέγει περί της Θεάς του Κάλλους τα εξής: «Ερά μεν αγνός ουρανός τρώσαι χθόνα. Ερως δε γαίαν λαμβάνειν γάμου τυχείν, όμβρος, δ’ απ’ ευναέντος ουρανού πεσών, έκυσε γαίαν, η δε τίκτεται βροτοίς, μήλων τε βοσκός και βίον Δημήτριον.[2]
Η Θεά του Κάλλους, κατ’ άλλην παράδοσιν, προήλθεν εξ ωού περιστεράς, πεσόντος εξ ουρανού εις την Γην. Κατά τους αρχαίους μύστας το ωόν της περιστεράς συμβολίζει ακτίνα αγνού φωτός η οποία εισχωρήσασα εις την λειτουργίαν της ψυχής των όντων και συνδυασθείσα με τας ιδικάς της δυνάμεις, επέτυχε την δημιουργίαν του τύπου του ανθρωπίνου οργανισμού. Διά της ακτίνος του φωτός τούτου η ψυχή κατώρθωσε vα φέρη περισσότερον προς τον οργανιομόν τας δυνάμεις της, αι οποίαι διεμόρφωοαν τα κέντρα της νοήσεως, τα συντελέσαντα εις την διάπλασιν των αισθήσεων. Τώρα ποία είναι τα κύματα του ουρανίου φωτός, τα οποία έφερον το δώρον τούτο προς την ψυχήν της Γης, δια να δυνηθή να εμφανίση εαυτήν εις την εις την ανθρωπίνην μορφήν, και να εξωτερικεύση τας θαυμασίας ιδιότητας του πλέον διανοουμένου όντος της Φύσεως; Τούτο δεν το γνωρίζω. Εάν όμως συνδυάσωμεν τα νοήματα της ερμηνευθείσης εν αρχή γενεαλογίας, με τα νοήματα της παρούσης, ακοπώτερον θα κατανοήσωμεν την έννοιαν, την οποίαν έχουν επί της ανθρωπίνης υπάρξεως οι Θεοί Άρης και Ήφαιστος, ως και την έννοιαν της συνεργασίας των μετά της Θεάς του Κάλλους. Η τοιαύτη δε κατανόησις θα μας προαγάγη προς σαφή διάγνωσιν του ρόλου, τον οποίον υποδύονται επί της ανθρωπίνης μορφής τα τέκνα της Θεάς του Κάλλους και του Θεού Άρεως, ο Έρως και η Αρμονία.
Η Αφροδίτη, κατά την Ελληνικήν παράδοσιν, είναι και θυγάτηρ του Θεού Διός και της Νύμφης Διώνης. Η αλληγορία της παραδόσεως ταύτης αναφέρεται εις τον πνευματικόν κόσμον, διότι περιγράφει, την Φύσιν των Θεών και τας σχέσεις των προς τας νύμφας, ψυχάς της Γης. Προ παντός εικονίζει τα έργον του μεταμορφουμένου Θεού του Ολύμπου Διός, το αναφερόμενον εις τας προσπαθείας του, όπως δώση προς την ψυχήν της Γης το φώς δια να ελευθερωθή εκ του σκότους του Άδου. Τούτο προσεπάθουν να κατανοήσουν καλώς οι Έλληνες μύσται. Διότι άνευ της γνώσεως των υπό της γενεαλογίας ταύτης εικονιζομένων καθίστατο αδύνατος η κατανόησις της τύχης της ανθρωπίνης ψυχής πέραν του ανθρωπίνου κόσμου. Αλλ’ ίνα η κατανόησίς των συντελεσθή πλήρως έδει οι μύσται να μάθουν πρότερον σαφώς την όλην λειτουργίαν της ανθρωπίνης ψυχής επί του ανθρωπίνου οργανισμού, και να διακρίνουν τας τάσεις και προσπαθείας της, όπως ελευθερωθή του ανθρωπίνου περιβάλλοντος.
Την πραγματικήν σημασίαν των εικονιζομένην υπό της Θεάς του Κάλλους εν τη γενεαλογία ταύτη μαντεύομεν μόνον. Διότι διά να κατανοήση τις την έννοιάν των, θα απητείτο μακρά και εμπεριστατωμένη μύησις την οποίαν θα έπρεπε να καθοδηγούν πεφωτισμένοι Ιεροφάνται των αληθειών της Φύσεως.
Το τέκνον του Θεού Διός και της νύμφης Διώνης είναι προωρισμένον να κατανοηθή μόνον υπό των ανθρώπων εκείνων, οι οποίοι προσήγγισαν και διέγνωσαν τας λειτουργίας της πνευματικής Φύσεως και τας σχέσεις της προς τον διέποντα τους κόσμους Θεόν. Γνωρίζομεν όμως όλοι μας, ότι η Θεά του Κάλλους είναι η πρόγονος του Θεού Διονύσου, είναι η μήτηρ της Νύμφης Αρμονίας, συζύγου του βασιλέως Κάδμου του εικονίζοντος εν τη Ελληνική παραδόσει το Φως του Ηλίου, συνεπεία του οποίου ενεργεί ο νοητικός ανθρώπινος κόσμος και ευρίσκει η ψυχή του φυσικού κόσμου την οδόν των ατελευτήτων μεταμορφώσεών της.
Η Θεά Αφροδίτη ηνωμένη μετά του Άρεως, και περιβεβλημένη μετ’ αυτού υπό του χρυσού δικτύου του Θεού Ήφαίστου, ου μόνον φανερώνει την δημιουργίαν της πνευματικής ατομικότητος, αλλά και την εσαεί αναλλοίωτον διατήρησίν της εις τον άπειρον κόσμον εικονίζει το θεμέλιον επί του οποίου στηρίζονται αι μεταμορφώσεις του πνεύματος εις τον άπειρον χρόνον, δυνάμει των οποίων και η νόησις και η συναισθηματικότης του εντείνονται. Το τέκνον της Θεάς Αφροδίτης και του Θεού Άρεως, ο Έρως, ο επί του πνευματικού επιπέδου ενεργών, αποτελεί την θαυμαοιωτέραν εικόνα του ανελισσομένου νοητικού κόσμου, του καθισταμένου ολονέν Θειοτέρου, αλλά και το εξασφαλiζον μέσον της άνευ τέρματος προόδου του πνεύματος της Φύσεως.
Η Θεά Αφροδίτη απέκτησε και άλλο περίλαμπρον τέκνον μετά του Θεού του πνεύματος Ερμού, τον Ερμαφρόδιτον. Η έννοια του Ερμαφροδίτου βεβαίως δεν είναι εκείνη, την οποίαν διακρίνομεν εις τας ανωμάλους ενεργείας της ζωϊκής Φύσεως, αλλ’ άλλη, αναφερομένη εις τας εκδηλώσεις του προαχθέντος ανθρωπίνου πνεύματος. Η συγκέντρωσις των ιδιοτήτων του άρρενος και του θήλεος εις μίαν ανθρωπίνην ή πνευματικήν προσωπικότητα, είναι ίσως η απαρχή της αποθεώσεως.
Ανέφερα τα περί της Θεάς του Κάλλους με την πεποίθησιν, ότι υπάρχουν αλήθειαι, τας οποίας πρέπει οι ελευθέρως σκεπτόμενοι να ερευνήσουν. Η δε τοιαύτη έρευνα, έχω την βεβαιότητα, ότι θα αποδώση μέγιστα ωφελήματα, ου μόνον θα μας δημιουργήση την σκέψιν ν’ απονείμωμεν την προσήκουσαν ευλάβειαν προς τους γίγαντας του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος, οι οποίοι έφεραν τόσον επιτυχώς Θείας γνώσεις περί Φύσεως και πνεύματος εις την επιφάνειαν της ανθρωπίνης σκέψεως, αλλά και θα μας ωθήση να χωρήσωμεν εις το επίπεδον της διανοήσεως των προγόνων μας.
Τα μεγαλουργήματα του ανθρωπίνου πνεύματος δεν πρέπει να μας αφήνουν ασυγκίνητους, διότι αυτά και μόνα εξασφαλίζουν την πρόοδον του πνεύματος ημών και μας ωθούν εις την οδόν της γαλήνης και της ευδαιμονίας.
Δημοσιεύθηκε εις το περιοδικό «Πυθαγόρας» το 1930
[1] «Διότι όλα από σε προέρχονται, όλον δε τον κόσμον υπήγαγες υπό τον ζυγόν σου και είσαι κυρίαρχος των τριών Μοιρών, εγέννας δε όλα, και όσα είναι εις τον ουρανόν και εις την πολύκαρπον Γην, και εις την θάλασσαν και εις τον βυθόν, σεμνή πάρεδρε του Βάκχου».
[2] «Επιθυμεί μεν ο αγνός (καθαρός) αιθήρ να γονιμοποιήση την Γην, επιθυμία δε την Γην καταλαμβάνει να τύχη του γάμου. Όμβρος δε από του ερώντος Ουρανού πεσών κατέστησε την Γην καρποφόρον. Αύτη δε γεννά εις τους θνητούς βοσκάς προβάτων και βίον της Δήμητρος (σιτηρά)».
