Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

Η ΕΥΡΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΠΟΥ ΣΩΠΑΙΝΕΙ

Psyche - Jean-Louis David

«μετὰ γὰρ τὴν πλάνην τῆς γενέσεως καὶ τὴν κάθαρσιν καὶ μετὰ τὸ τῆς ἐπιστήμης
φῶς ἀναλάμπει τὸ νοερὸν ἐνέργημα καὶ ὁ ἐν ἡμῖν νοῦς, ὁρμίζων τὴν ψυχὴν ἐν τῷ πατρὶ καὶ ἐνιδρύων αὐτὴν ἀχράντως ἐν ταῖς δημιουργικαῖς νοήσεσι καὶ φῶς φωτὶ συνάπτων,
οὐχ οἷον τὸ τῆς ἐπιστήμης, ἀλλὰ καὶ τοῦδε κάλλιον καὶ νοερώτερον καὶ ἑνοειδέστερον οὗτος γάρ ἐστιν ὁ πατρικὸς ὅρμος, ἡ εὕρεσις τοῦ πατρός, ἡ πρὸς αὐτὸν ἄχραντος ἕνωσις.

τὸ δὲ αὖ εὑρόντα μὴ δυνατὸν εἶναι λέγειν τάχα μὲν καὶ τὸ τῶν Πυθαγορείων ἔθος ἐνδεικνύοιτ’ἄν, οἳ τοὺς περὶ τῶν θείων λόγους ἀπορρήτους εἶχον καὶ οὐ πρὸς πάντας διελέγοντο περὶ αὐτῶν· τὰ γὰρ τῶν πολλῶν ὄμματα καρτερεῖν πρὸς τὸ ἀληθὲς ἀφορῶντα ἀδύνατα, φησὶν ὁ ᾿Ελεάτης ξένος.

τάχα δὲ καὶ τοῦτο λέγοι ἂν καὶ πολλῷ τούτου σεμνότερον, ὅτι τὸν εὑρόντα λέγειν ὡς εἶδε πρός τινας ἀδύνατον·

οὐδὲ γὰρ ἡ εὕρεσις λεγούσης τι τῆς ψυχῆς ἦν, ἀλλὰ μυούσης καὶ ὑπεστρωμένης πρὸς τὸ θεῖον φῶς, οὐδὲ κινουμένης οἰκείαν κίνησιν, ἀλλὰ σιωπώσης τὴν οἷον σιωπήν· ὅπου γὰρ οὐδὲ τὴν τῶν ἄλλων πραγμάτων οὐσίαν πέφυκεν ἢ δι’ ὀνόματος αἱρεῖν ἢ δι’ ὁριστικῆς ἀποδόσεως ἢ δι’ ἐπιστήμης, ἀλλὰ διὰ νοήσεως μόνης, ὥς φησιν ἐν ταῖς ᾿Επιστολαῖς αὐτός, πῶς ἂν τὴν οὐσίαν τοῦ δημιουργοῦ δύναιτο τρόπον ἕτερον εὑρεῖν ἢ νοερῶς; πῶς δ’ ἂν οὕτως εὑροῦσα δύναιτο δι’ ὀνομάτων καὶ ῥημάτων ἐξαγγεῖλαι τὸ ὀφθὲν καὶ εἰς ἄλλους ἐξενεγκεῖν;

ἡ γὰρ ἐν συνθέσει φερομένη διέξοδος ἀδυνατεῖ τὴν ἑνοειδῆ καὶ ἁπλῆν παριστάνειν φύσιν.

τί οὖν; φαίη τις ἄν· οὐχὶ πολλὰ καὶ περὶ τοῦ δημιουργοῦ καὶ περὶ τῶν ἄλλων θεῶν καὶ ὑπὲρ τοῦ ἑνὸς αὐτοῦ λέγομεν; ἦ περὶ αὐτῶν μὲν λέγομεν, αὐτὸ δὲ ἕκαστον οὐ λέγομεν, καὶ ἐπιστημονικῶς μὲν δυνάμεθα λέγειν, νοερῶς δὲ οὔ· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ εὑρεῖν, ὥσπερ εἴπομεν πρότερον. εἰ δὲ ἡ εὕρεσις σιωπώσης ἐστὶ τῆς ψυχῆς, πῶς ἂν ἀρκέσειε τὸ εὑρεθὲν οἷόν ἐστιν ὁ διὰ τοῦ στόματος ῥέων λόγος εἰς φῶς ἐξενεγκεῖν;»

δηλαδή :

«Γιατί μετά την πλάνη της γένεσης και την κάθαρση και μετά το φως της επιστήμης λάμπει η νοερή ενέργεια και ο νους μέσα μας, ο οποίος προσορμίζει την ψυχή μέσα στον πατέρα και την εγκαθιδρύει άχραντα μέσα στις δημιουργικές νοήσεις και συνδέει το φως μας με το φως του πατέρα και δεν είναι σαν το φως της επιστήμης, αλλά πιο ωραίο, πιο νοερό και πιο ενιαίο από αυτό.Γιατί αυτό είναι το πατρικό λιμάνι, η εύρεση του πατέρα, η άχραντη ένωση μαζί του.

Το ότι πάλι «αν τον βρούμε δεν είναι δυνατόν να τον πούμε» ίσως θα μπορούσε να υποδεικνύει την συνήθεια των Πυθαγορείων, οι οποίοι κρατούσαν απόρρητους τους λόγους για τα θεία και δεν συζητούσαν με όλους για αυτά. «Γατί τα μάτια των πολλών δεν μπορούν να προσηλωθούν στο αληθινό, λέει ο Ελεάτης ξένος.

Ίσως αυτό μπορεί να εννοεί και κάτι άλλο πολύ πιο σεβαστό από τούτο, ότι δηλαδή είναι αδύνατον αυτός που τον βρήκε να πει σε κάποιους ότι τον είδε.

Γιατί η εύρεση δεν ήταν κατόρθωμα της ψυχής που λέει κάτι, αλλά της ψυχής που μυείται και έχει γίνει υπόστρωμα για το θεϊκό φως, ούτε ήταν κατόρθωμα της ψυχής που πραγματοποιεί την δική της κίνηση, αλλά της ψυχής που τηρεί κάτι σαν σιωπή. Γιατί ενώ η ψυχή δεν μπορεί από φυσικού της να συλλάβει την ουσία των υπολοίπων αληθινών πραγμάτων είτε με μια λέξη, είτε με την απόδοση ορισμού είτε με την επιστήμη, παρά μόνο με την νόηση, όπως λέει ο ίδιος ο Πλάτων στις Επιστολές, πως θα μπορούσε να βρει την ουσία του δημιουργού με κάποιον άλλον τρόπο πέραν του νοερού ; και πως, αφού την βρει έτσι θα μπορούσε με ονόματα και ρήματα να δηλώσει αυτό που είδε και να το εκφράσει και σε άλλους ;

**Γιατί η περιγραφή που δηλώνεται με σύνθεση αδυνατεί να εκφράσει την ενιαία και απλή φύση.**

Τι λοιπόν ; θα ρωτούσε κάποιος. Μήπως δεν λέμε πολλά για τον δημιουργό και για τους υπολοίπους θεούς και για το ίδιο το ένα; Ίσως μιλάμε για αυτά αλλά δεν λέμε τι είναι καθένα από αυτά και μπορούμε να μιλάμε επιστημονικά, όχι όμως νοερά. Γιατί αυτό το τελευταίο είναι η εύρεση που είπαμε προηγουμένως. Αν όμως η εύρεση είναι έργο της ψυχής που σωπαίνει, πως θα μπορούσε ο λόγος που ρέει από το στόμα να φέρει στο φως τι είναι αυτό που βρέθηκε;»

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΤΙΜΑΙΟ (Β) 1.302.25-303.23
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...